Zaman kavramının, alışılmışın dışında alt üst edildiği, seyirciyi koltuğa çivileyen bir film : Memento (Akıl Defteri)
Alışılmışın dışında zaman kavramının alt üst edildiği, seyirciyi koltuğa çivileyen bir film: Memento.
Akıl defteri ,yönetmen Christopher Nolan’ın kardeşinin daha önceden yazmış olduğu “Memento Mori” adlı kısa hikayesini senaryolaştırarak yönettiği 2000 yapımı psikolojik gerilim filmidir.
Memento mori, “fani olduğunu hatırla”, “öleceğini hatırla” veya “ölümünü hatırla” gibi şekillerde çevrilebilecek Latince bir deyiştir.
Memento, zaman akışının sıralı bir şekilde gitmediği ilk film değil ama kendine özgün müthiş senaryosu ile bu tür filmlerin belki de bir numarası olabilecek kapasitede. IMDb ‘de 42. sırada olan bu film, pekçok kişi tarafından dahiyane sayılabilecek öyküleme tekniği, senaryosu ve oyunculuk seviyesi ile unutulmazlar arasına girmeye aday bir filmdir. Filmi her yeni izleyişinizde daha önceden gözden kaçan detayları daha iyi görebilirsiniz.
Filmin kısaca konusu ise şöyle;
Leonard (Guy Pearce)’ ın evine gizlice giren iki kişi, karısına tecavüze kalkışırlar. Karısını kurtarmaya gelen leonard adamlardan birini öldürür. fark etmediği diğer kişi tarafından arkadan başına sert bir cisimle vurularak bayıltılır. Başına aldığı bu darbeden sonra geçici hafıza kaybına uğrayan leonard’ın hedefi John G. adındaki onu bayıltan adamı bulmaktır. Leonard ya da kısaca Lenny yaşadığı ağır hafıza kaybından sonra amacına ulaşmak için kendine özgü bir yöntem icat eder.Sürekli olarak ufak notlar alır, bu notların bir kısmını vücuduna dövme yaptırır, kişilerin ve olayların resimlerini çeker ve notlar düşer.Bu notlar ona zaman ve mekana ait yardımcı deliller sunar. Amacına ulaşmak için mecburiyetten dolayı çok da iyi tanımadığı kişilere güvenmek zorunda kalmıştır.
Lenny nin hastalığı “anterograde amnesia” ;
Hafıza kaybına neden olan travmadan sonraki olayların ve yaşantıların unutulması. Tam ileriye dönük amnezide hasta, rahatsızlığın başlangıcından önce öğrendiği ve yaşadığı şeyleri hatırlayabilmesine rağmen, yeni yaşantıları hatırlayamaz. Öğrenme yeteneği büyük ölçüde azalır
“Başına aldığı darbe” öncesi olayları hatırlayabilen Leonard, 15 dakika önce ne olduğunu, ne yaptığını, nereye gittiğini ve neden gittiğini bilememektedir. Leonard, hafızanın nasıl güvenilmez bir şey olduğu ve manipüle edilebileceğini, oysa not almanın veya vücuda yazmanın böyle bir şeyi engelleyeceğini düşünmektedir.
Film, renkli ve siyah beyaz sahnelerden oluşmaktadır. Bu sahneler, bir zincirin parçaları gibi birbirine bağlantılıdır. Filmin başında gördüğümüz renkli sahne kronolojik sıralamada son sırada yer almaktadır, renkli sahneler film boyunca zaman olarak geçmişe doğru gidecektir. Siyah beyaz sahneler ise film akışında zaman olarak geleceğe doğru gidecektir. Filmin sonunda renkli görüntüler ile siyah beyaz olan görüntüler kesişiyor.
Seyircinin ,filmin “öyküleme tekniği” ni anlayabilmesi için dikkatlice izlemesi gereken bir başyapıt.
filmin fragmanı:
Senaryo ve yönetim: Christopher Nolan (Jonathan Nolan’ın “Memento Mori” isimli kısa hikayesinden)
Yapımcılar: Jennifer Todd, Suzanne Todd
Oyuncular: Guy Pearce (Leonard), Carrie-Anne Moss (Natalie), Joe Pantoliano (Teddy Gammell), Stephen Tobolowsky (Sammy), Mark Boone Junior (Burt), Jorja Fox (Leonard’ın karısı),
2000, ABD yapımı, 113 dakika
İyi Seyirler
Çim Ento (besincisalon@gmail.com)