Aptallık bir yandan medeniyetimizi her gün yeniden tehdit ederken, diğer yandan da varoluşumuzun temelini oluşturur. İnsanlar, aptallıklarının kurbanı olmamak için akıllarını kullanmayı öğrenmişlerdir.
Aptallığa hükmedebilmek için geliştirilen stratejiler medeniyetimizi biçimlendirmektedir. Kültür, bütün ülkelerde ve zamanlarda, mekana ve zamana bağlı olarak kendini yok eden aptallığı anlayabilmek için girişilen bir dizi (ve) az çok sonuçsuz çabanın bir ürünüdür.
Aptallık, insanın aklını geliştirmeye zorlar, ancak akıl kendini korumanın bir garantisi olamaz. Daha da kötüsü, akıl bazen aptallığı güçlendirebilir. Bu karışımın patlayıcı yapısı en çok savaşlarda ve daha az dikkat çekiyor olsa da, otobanlarda da sürmekte olan sinsi iç savaşta su yüzüne çıkar. Trafik kazaları nedeniyle şu ana kadar dünyada yaklaşık 1.3 milyon kişi yaşamını kaybetmiştir ama bu kronik felaket nedense, göreceli olarak daha az yaşanan, örneğin bir uçak kazası kadar sansasyon yaratmaz.
Akıl ile aptallığın patlayıcı karışımına teknolojik gelişmelerde de rastlamak mümkün:
• Nikotini azaltılmış tütünler, sigara tüketimini ikiye katladı.
• Enerji tasarruflu ampuller özellikle lüks bahçe aydınlatmalarında kullanılıyor.
• Arabasında hava yastığı olan ve kemer takan sürücüler ortalama %20 daha fazla hız yapıyor.
• Daha çok otoban daha fazla trafik, daha çok şerit daha fazla trafik tıkanıklığı anlamına geliyor.
• Araba kazasında arabanın içinde oturanları korumak amacıyla geliştirilen
yöntemler sonucunda, kazadan sonra yaralıları dışarı çıkarmak daha da zorlaştı.
• Klima, sera etkisi yaratarak ozon tabakasının delinmesine katkıda bulunuyor; bir başka ifadeyle, işyerlerinin soğutulması atmosferin ısınmasına yol açıyor.
• Sağlık alanındaki gelişmeler toplumun yaşlanmasına neden oluyor .
• Bilgisayarların artmasıyla, işyerlerindeki kağıt tüketimi arttı.
• Dizleri yormamak amacıyla geliştirilen yumuşak yürüyüş ayakkabılarının kalça aşınmasına ve erimesine yol açtığı anlaşıldı.
• İçme suyunu temizlemek için kullanılan filitrelerin bakterilerin üremesi için bulunmaz bir ortam yarattığı anlaşıldı.
• Daha fazla hijyen, bakterilere karşı daha hassaslaşmaya yol açtı. Bakteriye bağlı enfeksiyonların baskı altına alınması, AIDS hastalığı gibi virüsten kaynaklanan yeni enfeksiyonların yaygınlaşmasına neden oldu.
• Güneş yağının deri kanserine sebep olduğu söyleniyor
Akıllı aptallığını başka alanlarda da suç üstü yakalayabiliriz:
• Anne babalar, trafik nedeniyle çocuklarının dışarıda oynamasına izin vermez, onun için çocuklarını arabayla şehir dışındaki boş arazilere götürmektedirler.
• Amsterdam’ da hızlı tramvay olarak bilinen “train 5” sık sık çok dolu olan duraklardan durmadan geçince, durumdan şikayet eden yolculara Toplu Taşıma Müdürlüğü yetkilileri, tramvay kalabalık olan her durakta durursa bunun seyir düzenini karıştıracağı cevabını vermiştir.
• Vatikan’daki Sistine Şapeli’ndeki Michelangelo’nun freskleri restore edilirken öyle çok meraklı gelmiş ki, nem oranı yükselmiş, sıcaklık artmış, havadaki kükürt oranı Şapel içinde görünmez asit yağmuruna neden olmuş ve temizlenmesi de hava kirliliğine yol açmıştır.
Örnekler çoğaltılabilir…
İnsanlık yok edilmeden, yaşamı tehdit eden aptallık yok edilemez. Tek çözüm yolu aptallıkla nasıl baş edeceğimiz konusunda yeni stratejilerin oluşturulmasıdır.
Bu açıdan bakıldığında aptallık, medeniyetimizin itici gücüdür.
Matthijs Van Boxsel – Aptallık Ansiklopedisi