Margarin, dondurma, deterjan, çikolata, sabun…Süpermarket raflarında gördüğümüz işlenmiş gıdaların yanında, kullandığımız temizleyiciler ve kozmetik ürünlerinin içeriğindeki ana maddelerden biri, palmiye yağı.
Bir tür Palmiye ağacı olan ‘Elaeis guineensis‘in meyvelerinden üretilen palmiye yağı, dayanıklı ve ucuz olması nedeniyle günümüzün en çok kullanılan bitkisel yağlarının başında geliyor. Palmiye ağaçları, kökenleri Batı Afrika’ya dayansa da, yağış miktarı ve sıcaklığın yüksek olduğu Asya, Kuzey ve Güney Amerika’nın farklı bölgelerinde de yetişebiliyor.
Borneo ve Sumatra dünyada nesli hızla tükenmekte olan canlı türlerini barındıran iki Güneydoğu Asya adası. Bu adalar 20000 bitki türü, 3000 ağaç, 300000 hayvan ve her yıl binlercesi keşfedilen başka türler ile dünyanın biyo çeşitlilik bakımından en zengin adaları ya da daha doğrusu adalarıydı.
Yetkililer geçtiğimiz 25 yılda, en büyük üretici ülke Endonezya’da palmiye yağı üretiminin altı katına çıktığını söylüyor. Bunun sonucunda yağmur ormanları yok ediliyor ve yerlerine palmiye ağaçları dikiliyor. Palm yağının üretiminde ormansızlaşmaya karşı çeşitli yöntemlerin var olmasına karşın, Endonezya ve Malezya hükümeti palm yağı şirketlerine sahip zengin yabancılara arazileri satarak onlara palm yağı ayrıcalığı tanımakta.
WWF, saat başına 300 futbol sahası büyüklüğündeki yağmur ormanlarının palm yağı üretimi için talan ediliyor. Bu yağının uluslararası alanda talep görmesi son 20 yılda habitatlarının %90’ını yok etmiş durumda.
70’in üzerinde tik, demir ağacı, abanoz, maun, sandal ağacı gibi değerli türü kapsayan ormanlar kesilip, arazi sıra sıra palmiye ağacı ekilmesi için temizlenip düzlenmiş durumda. Yerlerinden edilen yerliler ise palmiye ağacı ekip yağını çıkarmak için çok riskli, tehlikeli koşullarda, güvenli olmayan kimyasallar kullandırılarak çok az para karşılığı arazi sahipleri tarafından çalıştırılmakta…
Yağmur ormanlarının yok olması, orangutanlar başta olmak üzere kaplan ve filler gibi birçok vahşi hayvanın doğal yaşam alanlarından olmasına sebep oluyor.
Endonezya dilinde orangutanının anlamı ‘Ormandaki insan’. Ancak bu orman insanlarının yaklaşık 6 ila 12’si her gün palm yağı için öldürülmekte.
Bunun nedenlerinin en başında orangutanların, palm yağı endüstrisi tarafından zararlı olarak görülmesi gelmekte. Ayrıca yavru orangutanların yasa dışı hayvan ticareti ile uğraşanlara satılıp deniz aşırı ülkelere gönderilmesi, orangutanların eğlence endüstrisi tarafından sömürülmesi ve hatta Endonezya genelevlerinde fahişe olarak kullanılıp, her gün tecavüze uğramaları da onların soyunu hızla tükenmekte.
Veriler, son 20 yılda ormansızlaşma sonucunda 50000’den fazla orangutanın öldüğünü gösteriyor. Uzmanlar bu yıkım ve sömürünün devam etmesi durumunda, ormanların bu akıllı akrobatlarının neslinin 3 ile 12 yıl içinde yok olacağını söylüyorlar.
Orangutanlar ayrıca Güneydoğu Asya’daki yağmur ormanlarının yaşamsal bir parçasıdır. Orangutanlar yağmur ormanları olmadan, yağmur ormanları da orangutanlar olmadan yaşayamaz.
Palm yağı yiyecek, kozmetik ve temizlik ürünlerinde kullanıldığı gibi bazı biyo yakıtlarda da bulunmakta. Bu ‘Çevre dostu’ biyo yakıt dünyadaki pek çok petrol istasyonunda kullanılmaya devam ettiği sürece turuncu primat kuzenlerimizin ve yağmur ormanlarının geleceği oldukça karanlık olacaktır.
Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Devletler, İngiltere ve daha pek çok Avrupa ülkesindeki süpermarketlerde satılan tüm unlu gıdalar, bakım ürünleri, kozmetikler, temizlik ürünleri, oda kokuları ve hatta bazı boya ve printer kartuşlarının %50’sinde palm yağı bulunmakta ve bu istatistikler Asya’ya doğru gidildikçe daha da artmakta.
Gerçek şu ki, evinizde bulunan ürünlerin büyük bir yüzdesi palm yağı içermektedir.
Ancak satın aldığınız ürünlerin bu tahribata katkı sağladığını her zaman bilemeyebilirsiniz. Pek çok ülkede palm yağının etiketlerde belirtilmesini şart koşan bir yasa yoktur. Bu nedenle palm yağı genellikle ‘bitkisel yağ’ veya 170’in üzerinde başka isim kullanılarak gizlenir. Dolayısıyla tüketiciler satın aldıkları ürünlerin doğaya ve onun canlılarına zarar verip vermediğini bilmemektedir.
Ayrıca yaygın olarak kullanılan bu bitkisel yağdaki doymuş yağ oranının oldukça yüksek olması sağlığı da tehdit eden bir unsurdur. Yüksek doymuş yağ oranı içermesi nedeniyle, palm yağı kalp hastalığını teşvik eder, kolesterol seviyesini artırır, obeziteyi tetikler.
Nutella’nın imalatçısı Ferrero ise, yağın güvenli olduğunun vurgulandığı bir reklam kampanyası başlatsa da, Nestle ve Unilever gibi bir çok dev markanın, çikolata ve margarin gibi ürünlerde palmiye yağı kullandıkları biliniyor.
PALM YAĞININ ETİKETLERDE YAYGIN OLARAK KULLANILAN 30 İSMİ
Yiyecek, Vücut ürünleri, Kozmetik ve Temizlik ürünleri:
-Vegetable Oil
-Vegetable Fat
-Sodium Laureth Sulfate (in almost everything that foams) ^
-Sodium Lauryl Sulfate ^
-Sodium Dodecyl Sulphate (SDS or NaDS) ^
-Palm Kernel#
-Palm Oil Kernel #
-Palm Fruit Oil #
-Palmate #
-Palmitate #
-Palmolein #
-Glyceryl Stearate #
-Stearic Acid #
-Elaeis Guineensis #
-Palmitic Acid #
-Palm Stearine #
-Palmitoyl oxostearamide #
-Palmitoyl tetrapeptide-3 #
-Steareth -2 *
-Steareth -20 *
-Sodium Kernelate #
-Sodium Palm Kernelate #
-Sodium Lauryl Lactylate/Sulphate *
-Sodium Lauryl Sulfoacetate ^
-Hyrated Palm Glycerides #
-Sodium Isostearoyl Lactylaye ^
-Cetyl Palmitate #
-Octyl Palmitate #
-Cetyl Alcohol ^
-Palmityl Alchohol #
# Bu maddeler kesinlikle palm yağıdır veya palm yağından elde edilmiştir.
* Bu maddeler genellikle palm yağından elde edilmiştir, fakat başka bitkisel yağlardan da sağlanmış olabilir.
^ Bu maddeler hem palm yağı hem de hindistan cevizi yağından elde edilmiştir.
Daha fazla bilgi için: http://www.saynotopalmoil.com/Whats_the_issue.php
Derleyen: Sibel Çağlar
Kaynaklar:
http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-38658890
http://veganblogg.wordpress.com
http://www.evrimagaci.org/
Dünyalılar