Başbakan’ın İstanbul siluetini bozan Onaltı Dokuz gökdelenleri için “Gördükçe kahroluyorum” sözleriyle başlayan tartışma, bu konuda bir son olmayacak. İşte gelecekte pişmanlık duyulacak diğer projeler…
İnönü Stadı
Ünlü stadyum mimarı Paolo Vietti Violi, mimar Fazıl Aysu ve Şinasi Şahingiray tarafından tasarlanıp 1947’de açılan tescilli İnönü Stadı yıkılacak. 42 bin kişilik yeni stat için Maçka Parkı’nın arazisi kullanılacak.
Maltepe
‘Anadolu yakasında en çok değer kazanacak bölgelerin başında’ gelen Maltepe, Maslak-Levent hattı benzeri bir görüntüye bürünmeye aday. İlçede inşaat firmaları büyük proje yatırımları yapıyor. KİPTAŞ’ın yüksek konutlarıyla başlayan inşaatların yarattığı yoğunluk denizden de fark edilebiliyor.
Tarlabaşı-Fener/Balat
Çalık Holding’e ait GAP İnşaat iki tarihi bölgede de belediyelerle işbirliği içinde tarihi, tescilli binaları yıkarak yerlerine lüks konutlar yapıyor. Bu bölgelerde yaşayan düşük gelirli vatandaşlar da kamulaştırma tehdidiyle evlerinden çıkartılıyor.
Grand Pera
1924 yılında kurulan, SGK’ya ait olan Emek Sineması, Turkmall ve Akbalık Grubu’nun hissedarı olduğu Kamer İnşaat’ın ‘Grand Pera’ projesi kapsamında yıkılarak yerine yapılacak AVM’nin 4. katına taşınmak isteniyor. Sinemayı taşıma ve AVM’ye karşı mücadele devam ediyor.
Sulukule
Sulukule’de 2007’den itibaren yıkılan evlerin yerine TOKİ ihalesiyle Özkar İnşaat’ın yaptığı ‘Osmanlı evleri’ bitmek üzere. Proje her aşamasında ‘kentsel dönüşüm nasıl yapılmamalı’ya örnek gösterilir oldu: Bölgedeki 900 hissedarın evi yıkıldı, kiracılar sürüldü, yeni evlerde sözleşmeye yazılan fiyatlar iki katına çıktı. 2010’da Sulukulelilerin açtığı dava halen AİHM’de.
Tütün Deposu
Beşiktaş’ta 1929’da mimar Victor Adaman tarafından yapılan ve Astro Tütün Deposu olarak hizmet veren bina 2007’de yıkıldı. Yerine 7 yıldızlı Shangri-La Oteli yapılıyor. Tanrıverdi Holding yetkilileri yıkım tepkileri üzerine “Dolmabahçe Sarayı yıkılmış gibi davranıyorlar. Bunun aynısını yapmak çok kolay” demişti.
Likör Fabrikası
Mustafa Kemal Atatürk’ün emriyle dönemin ünlü Fransız mimarı Robert Mallet Stevens tarafından 1930’ların başında inşa edilmişti. İlk betonarme tekniği uygulanan yapılardan olduğu için ‘Endüstriyel Miras’ kapsamında tescillenen fabrika 2012’de yıkıldı. Fabrikanın yerine 157 metre yüksekliğinde rezidans ve otel olacak iki gökdelen dikiliyor.
Ali Sami Yen yerine gökdelen
Mimar Emre Arolat tarafından tasarlanan ‘Torun Center’ Mecidiyeköy’de eski Ali Sami Yen Stadı’nın yerine yapılacak. Üç bloktan oluşuyor. 160 metre yüksekliğinde olan iki konut kulesi 42 kat, ofis kulesi ise 36 kat olacak. Satış fiyatları 580 bin-3 milyon 900 bin dolar. Projeyle, depremde toplanma yeri olarak kullanılabilecek bir yeşil alan yok ediliyor.
Maslak 1453
Ağaoğlu İnşaat tarafından yapılan ve bizzat Ali Ağaoğlu’nun rol aldığı televizyon reklamıyla çok konuşulan ‘Maslak 1453’ projesine İstanbul 8. İdare Mahkemesi onay vermedi. Gerekçe, ‘doğayı tahrip edecek olması ve kamu yararına aykırı bulunması’ydı… Satışlar ise hâlâ devam ediyor.
Topçu Kışlası
Şehir plancısı Henri Prost tarafından 1937’de ‘2 No’lu park’ olarak tasarlanan, açılışını 1943’te Belediye Başkanı Lütfi Kırdar’ın yaptığı Gezi Parkı, erken Cumhuriyet döneminin ilk ve en kapsamlı şehircilik uygulaması sayılıyor. Şimdi buraya, 10 katlı apartman yüksekliğindeki ‘Topçu Kışlası’ replikası yapılmak isteniyor. Koruma Kurulu’nun projeyi reddetmesi üzerine Başbakan “Reddi reddedeceğiz” demiş ve Yüksek Kurul hiçbir gerekçe göstermeden projeyi kabul etmişti. Önceleri proje yürütücüleri kışlanın AVM olmayacağını iddia etse de Başbakan Erdoğan, kışlanın AVM, rezidans ve otel olarak kullanılabileceğini söyledi.
Haliç Metro Geçiş Köprüsü
İnşaatı hızla süren köprünün, başta Süleymaniye Camii olmak üzere UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde kayıtlı olan Tarihi Yarımada’nın görüntüsünü bozduğu birçok uzman tarafından belirtildi. UNESCO Kültür Mirası Komitesi de ‘tepkisel inceleme ziyareti’ düzenleyerek köprüyü teftiş etti, fakat artık değişiklik yapmak için çok geçti. Eski ICOMOS Başkanı Dr. Cevat Erder, “Bu köprü, Tarihi Yarımada’nın sırtına bıçak saplamaktır” diyor.
Four Winds Residence
Göztepe’de Meteoroloji Bölge Müdürlüğü arsasının yerine yapılan lüks ‘Four Winds Residence’ projesi, 45 katlı dört kuleden oluşuyor. Yapımcı firma Taş Yapı. Mimarlar Odası’nın 2004’te mahkemeden yürütmeyi durdurma kararı almasına ve Kadıköy Belediyesi’nin mühürlemesine rağmen inşaat durmadı, şu anda bitme aşamasında. Taş Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Emrullah Turanlı basın toplantısında “Four Winds’in en önemli özelliği, lokasyonu. Bir tarafta Adalar ve tarihi İstanbul manzarası, diğer tarafta Anadolu yakasının en güzel caddesi…” demişti.
Birbirinin aynı TOKİ blokları
Türkiye’nin dört bir yanını saran birbirinin aynı ‘Sovyet tipi’ TOKİ sitelerinde konut kalitesi ve sosyal alan eksikliği en önemli problemler arasında. İç içe yapılan binalar arasında vakit geçirebilecek kamusal alan yok gibi. TOKİ Emlak Daire Başkanı Ali Seydi Karaoğlu da yapılan konutlardan mimari ve estetik açıdan çok sayıda eleştiri aldıklarını söylemişti.
Elif İnce
www.dunyalilar.org