İnsanlar mesai saatinden artan zamanlarda bir şeylerle uğraşması gerekir. İnsan zihni meşguliyet ister. Peki insan boş zamanlarını yeme-içme ve uyuma dışına ne ile geçirecektir?
Kapitalist sistem bu boş zaman için yarattığı alternatifler muazzam derece çoktur. Hepsi tüketime dairdir. Bunlardan biri şüphesiz futboldur. Futbolu elbette yalnızca tüketimle değil bir afyon olarak da açıklayabiliriz.
Futbolun ilk çıkışı ile bugüne gelene kadar kazandığı nitelik birbirine zıttır. Futbol artık tamamiyle rekabete dayalı endüstriyel bir haldedir. Adeta karşı karşıya gelenler futbolcular değil de milyon dolarlık banknotlardır. Profeyonel futbol bu haldeyken taraftarlar ne haldedir?
Taraftarlar bu sermayenin en büyük seyircisi; maddi ve manevi destekçileridir.
Taraftarı olduğu takımın herhangi bir yenilgisinde hüzne boğulan bir kişi bunun tartışmasını engin bir bilgelikle bir hafta boyu sürdürürken toplumsal bir olayda örneğin bir işçinin katledilmesi karşısında yaşadığı his tam anlamıyla bir kayıtsızlıktır. Onun için bir işçinin ölümü taraftarı olduğu takımın yenilgisinden çok az daha -hatta bazen tamamiyle önemsizdir. Bu duruma herkes çevresinden veya kendisinden şahit olmuştur. Bu ülkede bir maçtan öte maça konuşanlar milyonlarla ifade edilirken bir katliamdan öte katliama katliamları konuşan insanlar ise binlerle ifade edilir.
Bu yüzden Ali Şeriati de, ”Bir ülkede tribünlerden gelen sesler, savaşlarda ölen mazlumların sesini bastırıyorsa, futbol afyondur.” demiştir.
Bu acınası durum karşısında ”Biz hem izliyoruz hem de toplumsal sorunlara karşı duyarlılığımızı sürdürüyoruz.” diyerek savunma yapan kişiye sorulacak soru şudur: Okuduğun kitap sayısı ile izlemiş olduğun maç sayısının birbirine oranı nedir? Katıldığın eylem sayısı ile maç izlemeye gittiğin sayı arasındaki oran nedir?
Artık profesyanel futbol, Çarşı gibi taraftar gruplarıyla da meşrulaştırılacak bir zeminde değildir. Sonuçta destekledikleri takım da milyon dolarlık şirket-kulüptür.
Futbolun bir diğer afyonu ise maçların skorunu tahmin etmeye dayanan spor toto gibi kumarlardır. Milyonlarca insan bir umut ile bu spor toto kumarına mahkum olmuştur. Spor toto’lar taraftarın penceresini daha da genişletmiş, dünyaya açılmıştır.
Daha çocukken ailelerimiz tarafından bir takıma taraftarlığa zorlananlar için bu bağımlılıktan vazgeçmek kolay olmayacaktır.
Endüstriyel futbolun afyonundan kurtulmaya yarayacak biricik alternatif amatör futbol olacaktır. Dayanışmayı arttırıcı, ticari kaygı olmaksızın dostluğun kazanacağı amatör bir futbol.
Baran Sarkisyan
Dünyalılar