İlkokuldan bu yana birçok dünya haritası gördük. Bu haritaların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını hiç düşündünüz mü?
Yukarıdaki resim Peter Projeksiyonlu Dünya Haritası’na ait. İlk kez Dr. Arno Peters tarafından 1974’te Almanya’daki Basın Konferası’nda tanıtılıp sonrasında ise epey tartışmaya konu olmuş. Bu harita gerçeği yansıtıyorsa bizim bildiğimiz harita neyi yansıtıyor?
Tartışmanın bu kadar değerli olmasının nedeni aslında haritaların güçlü ve zayıf yönlerinde saklı. Her haritanın güçlü ve zayıf yönleri, neyi esas aldığına göre değişiyor çünkü. Peter projeksiyonunun baz aldığı kriter ise alan. Zaten coğrafi alanların yüzölçümleri, boyutları konusunda en başarılı harita olduğuna inanılıyor.
Peter projeksiyonu ile ilgili göze çarpan noktalar kısaca şunlar;
– Her ülke kendi coğrafi alanı orantısında haritada yer almaktadır.
– Bu haritada tüm kara, ülke ve denizler yer almaktadır ve coğrafi açıdan karşılaştırma yapılabilir.
– Eşit eksenli bir haritadır.
– Tüm Kuzey-Güney çizgileri paraleldir.
– Eşit pozisyonları gösterir.
– Doğu-Batı çizgileri paraleldir.
– Bir noktanın ekvatordan ne kadar uzaklıkta olduğunu tahmin etmek kolaydır.
Kullandığımız ve tüm dünyaca esas harita kabul edilen İngiliz üretimi dünya haritaları, başka alternatifleri olmasına karşın Mercator projeksiyonundan asla vazgeçmemişler. İngiltere, Kanada ve Avustralya’yı olduğundan daha büyük gösteren harita, yine İngiltere’yi Dünya’nın tam merkezine koymaktadır.
Harita incelendiğinde, bildiğimiz haritaya göre ABD ve Avrupa’nın boyutlarının daha küçük olduğunu görüyoruz. Buna karşın Afrika’nın da bildiğimizden daha büyük olduğuyla yüzleşiyoruz. Rakamlarla konuşmak gerekirse Afrika kıtasının yüzölçümü 30,221,53 km²,Kuzey Amerika’nın ise yüzölçümü 24.230.000 km²‘dir. Buna rağmen çoğu dünya haritasında Kuzey Amerika, Afrika’dan daha büyüktür.
Başka bir örnekle devam edelim.
Haritaya dikkatli baktığımızda, Grönland Adası Afrika Kıtası’nın üçte biri kadar gibi gözüküyor. Tabi ki gerçekte böyle değil. Grönland Adası Afrika Kıtası’nın on beşte biri kadardır..
Peki bu yanlışlığın sebebi nedir ?
Haritacılara göre bunun sebebi “dünyanın yuvarlak olması ve kağıda aktarılırken sıkıntıların yaşanmasıdır”.
Ama işin bir de ideolojik yönü var gibi. Belkide yıllarca Afrika’yı yağmalayanların bu kıtanın gerçek büyüklüğünü küçültmeye çalışarak kendilerini daha meşru bir zemine oturtmaya çalışıyorlar.
Konu ile ilgili videoyu aşağıda bulabilirsiniz.
Şimdi düşünme sırası sizde…
Dünyalılar
Siteye eklediğimiz son yazılara göz gezdirmek isterseniz…