 |
Bir Süryani, bir Kürt ve bir Türk bağ-bahçe arasında yürüyorlarmış. Suyun kenarındaki bağlardan birinde bir yemiş ağacı görüp, açlıktan zil çalan midelerini şenlendirmek için ağaca dadanmışlar. Bahçenin sahibi olan efendinin kullarından biri de ağaçtaki üç kafadarı görünce hemen sopayı kaptığı gibi ağacın yanına varıvermiş. Haliyle ağaçtan yeni inmekte olan üç arkadaş birdenbire sopalıyı karşılarında bulup neye uğradıklarını şaşırmışlar. Sopalı adam önce Türk ile Kürt’ü arkalayıp Süryani’ye dönmüş ve “haydi bunlar benim din kardeşim de, ağaçtaki meyvelerden yiyorlar, sana ne oluyor be adam, ağacımıza dadanıyorsun” demiş ve sopayla Süryani’yi ölümüne dövmüş. İşini bitirince sakinleşmemiş, bu sefer birden Kürt’ü gözüne kestirerek Türk’ü arkasına almış ve “haydi bu benim soydaşım da ağaçtaki meyvelerden yiyor, sana ne oluyor be adam, ağacımıza dadanıyorsun” diyerek Kürt’ü de dövmeye başlamış. Onunla işini bitirdiğinde ise en sonunda yalnız kalan Türk’e dönmüş ve demiş ki; “ne dadanıyorsun lan ağacımıza”. Elbette ki Türk de ölümüne dayağı yemiş ve kan revan içinde yere serilmiş. Üçü de yerde uğunduğu vakit, Kürt kanlar içinde Türk’e dönerek demiş ki; “birader en başından Süryani’yi dövmesine izin vermeyecektik”.
Malum Gezi Parkı direnişinin başlangıcına doğru şöyle bir dönelim; Türkiye’deki insanlar ekran başına geçtiğinde penguenleri görürken dünya televizyonlarında başıbozuk polisin “edepsizce” gaza buladığı kırmızı elbiseli kadın izleniyor. Tahammülsüz başbakan, kendi ütopik kurgusuna zeval getirebilecek her türden itiraza karşı takınmış olduğu tavrı sürdürüyor; “üç beş çapulcu”. Polisler “fırsat bu fırsat” deyip göstericilere hunharca saldırıyor. Ahali sokağa dökülüyor, gözünü hırs bürümüş iktidara ve onun mümessillerine karşı çoluk-çocuk direnmeye başlıyor. Polis “bana mısın” demiyor. Müdahalelerin şiddetini arttırdıkça arttırıyor. Derken Çarşı grubunun ve bazı kolektiflerin üyeleri polise karşı kalkan olarak halkı korumaya çalışıyor. Barikatlar kuruyorlar, taşlarla-sapanlarla polisi püskürtüyorlar, bir dozeri ele geçirip TOMA’ları kovalıyorlar…
31 Mayıs akşamı Gezi Parkı’ndaki müdahaleleri ve başbakanın konuya (ve her konuya) ilişkin tahammülsüzlüğünü protesto etmek üzere Ankara ahalisi Kuğulu Park’ta toplandı. O gün Ankara, son derece heterojen kalabalığın omuz omuza attığı sloganlarla birlikte oldukça şenlikli ve heyecanlı bir şekilde direnişe katılmıştı. Fakat saatler süren haykırışların ardından gruplar parktan çekilmeye başladığında “polisin vakti” geldi çattı. Akay kavşağında başlayan sert müdahaleler, gece boyu tüm şehirde devam etti. Saçlarından çekiştirilen kadınlar, fütursuzca sağa sola saçılan biber gazı kapsülleri, coplanan delikanlılar ve o gece polisin şehirde yarattığı terör havasını soluyan “herkes”, iktidarın tahammülsüzlüğünü bilfiil kolluk şiddetine maruz kalmak yoluyla tecrübe etmiş, iktidar tarafından inatla göz ardı edilen, yok sayılan insanların “kabul görme tutkusu” böyle alevlenmişti…
Çocukluğumuzda yanına yaklaşanlara anlamsızca tüküren arkadaşlarımız olurdu. Tükürüp gülerlerdi hani. Büyüdük, psikoloji-pedagoji filan okuduk da dikkat çekmeye çalıştıkları için böyle yaptıklarını sonradan öğrendik. İşte 1 Haziran sabahı Kızılay’da dolaşan polis ekipleri aynı o çocuklar gibiydi. Kendilerince stratejik olduğunu düşündükleri noktalara konumlanan polisler, yan yana dolaşan üç beş kişiye bile sorgusuz sualsiz biber gazı savurmaya, “tipini beğenmediklerini” coplamaya, en iyi ihtimalle de taciz ve tehditlerle korkutarak müdahale başlamıştı. Derken olayları duyan Ankara ahalisi birdenbire hararetlenerek “dinamit patlamadan evvel fitili kesmek” için inisiyatifi ele almaya karar verdi: “Amir, çoluğun çocuğun üstüne gaz atmasana!”
Başta “anarşist” diye andığımız kara elbiseli çocuklar, yanı sıra İncesu-Seyran-Dikmen-Mamak “bebeleri”, üzerine Ankaragücü formasını giyinmiş gecekondu çocukları, Tunalı Hilmi Caddesi’nin bazı müdavimleri ve devlet terörüne karşı koyabilecek olan her bir Ankara genci ansızın sokağa döküldü. Halka zulmeden polislerin karşısına dikildiler, daha doğrusu kollukla kolluğun “anladığı dilden” konuşmaya başladılar. Ne biber gazı, ne portakal gazı, ne ses bombaları, ne de plastik mermiler onları durdurabildi. Güvenpark’a girişleri engellemek için Kızılay’ın dört bir yanını saran polis ekipleri, yüz binlerce kişilik kalabalığı geri püskürtmeyi başarsa dahi en ön saflarda mücadele eden, toplamda sayıları üç yüzü geçmeyen bu gençlerle başa çıkamıyordu. Başlangıçta Kızılay meydanına çıkmak şöyle dursun, protestocuların bir araya gelmelerini bile engelleyen polis ekipleri, bu Ankaralı “bebelerin” korkusuyla birdenbire geri çekilmeye başladılar. Meydana giren yollar açıldı ve polis ekipleri TBMM başta olmak üzere muhtelif devlet binalarını korumaya çekildi.
Halk Güvenpark’ı ve Kızılay Meydanı’nı zapt ettiğinde “bebeler” hala polisi uzaklaştırmaya çalışıyorlardı. Yıllar evvel Jansen Planı gereğince sırf “barikat kurulmasın” diye olabildiğince geniş tasarlanan Atatürk Bulvarı hatlarına bile onlarca barikat kurmayı başarmışlardı. Polis birbiri ardına gaz bombaları sallarken, “Ankara bebeleri” sıcak gaz kapsüllerini çıplak elleriyle tutarak bulvardaki küçük havuzlara atıyor, meydandaki ahalinin biraz olsun nefes almasını sağlıyordu. Aralarında yaralananları meydana koşuyor, tenceresiyle-tavasıyla bekleyen “teyzeleri” tarafından tedavi ediliyordu. “Bebeler”, yıllarca bilgisayar oyunlarında, fantastik düşlerinde verdikleri savaşları, bir günde deneyimler alemine aktarmışlardı. Arada sırada ön saflara, “onların” yanına gidenler, kısa süre sonra öksürükler içerisinde geri dönüyor, o gençlerin saatlerdir orada nasıl can havliyle mücadele etmeye devam edebildiklerine şaşıyordu. Hatta 300 Spartalı hikayesinin popüler Hollywood versiyonuna atıf yapan liseliler, “300 Ankara Bebesi” demişlerdi onlara. Kocaman bir orduyu dize getirmekle mükellef bir avuç cengâver misali, demokratik haklarını aradıkları için dövülen-sövülen insanlara kalkan oldular.
Erdoğan’ın Afrika seyahatinde olduğu günlerde, iktidarın sözde “selim aklının” prodüktörleri bir araya gelerek, nicedir toplumsal muhalefet karşısında uyguladıkları söylemsel bir taktiğe başvurmaya karar verdiler: Şeytanileştirme… Öncelikle “polisin orantısız güç kullanımının” cüzi bir eleştirisi yapılacak, sonra protestocuların bir kısmı “sivil” ve “masum” kabul edilerek, “kamu malına zarar verenler, polise mukavemet edenler, şiddeti bir direniş tarzı olarak kullananlar” suçlanacak, bunların “provokatör” oldukları ve “kutsal düzene” zarar verdikleri kadar “masum protestocular” ile “eylemlerin meşruiyetine” de zarar verdikleri deklare edilecekti.
Önceleri cılız bir tesire sahip olan bu “söylem”, kolluk kuvvetlerinin birkaç gün süren göstermelik tevazusuyla süslendiğinde hakimiyetini arttırmaya başladı. Protestocular arasına karışan sivil polisler de ahaliyle polis arasına barikat kurmaya yeltenen “bebeleri” tartaklama lüksünü böylelikle elde ettiler. Ahalinin yüreğine “provokatörlerin oyununa gelmemek” korkusu salındıkça protestocular arasındaki çatlaklar artıyordu. İktidar da bunun her aşamasını yakından takip ederek kendi lehine kullanmaya başlamıştı.
Daha sonra iktidar mümessillerinin itinayla şeytanileştirdiği “bebeler” artık alanlarda pek fazla yer bulamaz oldular. Hemen akabinde “bebeler dükkanlarımızı talan eder” korkusuyla protestocuları destekleyen, gaz maskesi, su, yiyecek dağıtan küçük burjuvalar da ansızın kepenklerini kapatarak protestoculara verdikleri desteği sona erdirdi. Kolluk bu sefer de sendikal örgütlenmeleri ve sol siyasi partileri hedef gösterdi. Polis ekipleri protestocuları dağıtmak için sürekli olarak flama taşıyanları işaret ederek “aranızda kötü niyetli gruplar var, bize saldıracaklar, dağılın” anonsları yapmaya başladılar.
Nihayet televizyon kanalları polisin “orantısız güç kullanımının” sözde eleştirisinden “marjinal grupların zavallı polislere neler ettiğinin” hikayelerini yazma aşamasına geçtiğinde, protestolarda ortaya çıkan şiddetin sorumlusu olarak halen bu “marjinal gruplara” olanak tanıyan “eylemciler” işaret edilir oldu. Ankara’da Kızılay Meydanı çoktan polisin eline geçmiş, her bir toplanma, basın açıklaması, ahali reaksiyonu ve hatta Güvenpark’taki kitap okuma eylemleri dahi yine tahammülsüz ve sert müdahalelerle bertaraf edilmişti. Kızılay’daki hakimiyetini pekiştiren kolluk kuvvetleri, bu sefer Kennedy Caddesi’nde toplanan insanlara “trafiği kapatıyorsunuz, esnafı rahatsız ediyorsunuz” gibi gerekçelerle müdahalelerde bulunmaya, sonra da canları her sıkıldığında Kuğulupark’a giderek afiş, poster, yazılama ve çadırların kaldırılması için tehditler savurmaya başlamıştı. “Orantısız güç” retoriği sona erdiğinde, başıbozukluklarının meşruiyetini yeniden tahsis eden polisler intikam operasyonlarını ahali üzerinde gerçekleştirirken, ortaya çıkan şiddetin sorumlusu olarak da bizzat protestocular gösterilecekti.
Özetle, Ankara’da öncelikle polis şiddetine tepkisel olarak cevap veren “bebelerin”, sonrasında kim olduğunu bilmediğimiz “marjinal grupların”, sonra sol kolektifler ve siyasi partilerin, daha sonra protestocuların ve en son bizzat protesto fiiliyatının kendisinin, iktidar tarafından sırayla kriminalize edildiğini gördük. “Bebeler” aradan çekildiğinde, bir süre için “dinlenmiş olan” polis ekipleri, yeniden tüm enerjileriyle halka hunharca saldırmaya devam ettiler
İstanbul’da Gezi Parkı’na yapılan insanlık dışı müdahalenin ertesi günü, Ankara’da polis kurşunuyla hayata gözlerini yuman Ethem Sarısülük’ün cenazesi için Kızılay Meydanı’nda toplanan insanlar olarak yine polisin tahammülsüz saldırılarına maruz kaldık. Çok sayıda insan gözaltına alındı, polisin hedef alarak on metre uzaklıktan sıktığı gaz kapsülü kafasına isabet eden yirmi yaşındaki bir öğrenci daha hayati tehlikeyle hastaneye kaldırıldı. Protestocular olarak ses bombaları ve tazyikli suya bir ölçüde dayanabilsek de, biber gazı ve copların yarattığı panikle dağıldık. Gözaltı tedirginliği içerisinde saklandığımız kuyulardan birinde, araştırma görevlisi bir arkadaşımla karşılaştım. Gömleği yırtılmış ve dudağı patlamıştı. Beni gördüğünde kafasını kaldırıp “hata ettik” dedi: “O ilk günlerdeki 300 bebe vardı ya, onları kriminalize etmelerine en başından izin vermeyecektik”.