Sao Paulo’nun telefon üzerinde hızlı parmaklara sahip olan gençleri, dünya üzerindeki sokakları ele almış durumda.
Protestolar; demokrasinin olmadığı, işsizliğin giderek arttığı Tunus ve Mısır gibi ülkelerde ya da demokratik hükümetlere sahip ama yine de ekonomik krizden kurtulamayan İspanya ve Yunanistan gibi ülkelerde yaşanıyor olsaydı bu durumu açıklamak çok daha kolay olurdu. Fakat protestolar; şu an tarihinde en düşük işsizlik oranının, ekonomik ve sosyal hakların genişlemesinin tadını çıkarıyor olmasına rağmen Brezilya gibi bir ülkede de yaşanabiliyor.
Bir çok analist son yaşanılan protestoların, siyasetin reddedilmesi olarak görmekte. Bana göre ise tam tersi bir durumla karşı karşıyayız: protestolar, asıl demokrasiye ulaşabilmek için insanları teşvik etmek amaçlı yapılmakta.
Ben sadece kendi ülkem Brezilya adına bir yorumda bulunabilirim ki protestoların sosyal, ekonomik ve siyasi açıdan önemli başarılara imza attığına inanıyorum. Son on yılda Brezilya’nın fakir ailelerinden üniversieye gidebilen öğrenci sayısı iki katına çıkmış durumda. Keskin olan eşitsizliği ve yoksulluğu kesinlikle azaltmış bulunmaktayız. Bütün bunlar çok önemli başarılardır ama yine de bu durum genç kesime tamamen normal gelmektedir. Özellikle de aileleri hiç bir şeye sahip olmayanlara!
Bu genç insanlar 1960 ve 1970 yıllarında ki askeri dikdatörlüğün baskısını yaşamamış ve görmemiş insanlar. Maaşımızı aldığımız zaman hemen marketlere koşup, ertesi gün fiyat artmadan alışverişimizi tamamladığımız 1980 enflasyonunu da yaşamadılar. Durgunluk ve işsizlik döneminin en fazla olduğu 1990’larını ise çok az hatırlıyorlar. Daha fazlasını istiyorlar.
Böyle olması gerektiği anlaşılabilir bir durum. Kamu kalitesinin artmasını istiyorlar. Yükselen orta sınıf da dahil olmak üzere milyonlarca Brezilya’lı ilk arabalarını ve ilk uçak biletlerini aldı. Toplu taşıma daha verimli olmalı ve büyük şehirlerde yaşamı daha da kolaylaştırmalıdır.
Gençlerin duyduğu kaygı sadece maddiyata değil. Onlar eğlence ve kültürel faaliyetlere daha fazla ve daha kolay erişimde bulunmak istiyorlar. Ama bütün bunlardan önce istedikleri şey; Brezilya’nın son zamanlarda da açıkça göstermiş olduğu çağdışı siyaseti ve seçim sistemininbozulmaları olmadan, daha şeffaf, daha açık ve daha temiz siyasi kurumlara sahip olmak! Bu isteklerin çok çabuk olmayacağını bilsek de bu taleplerin meşruluğu inkar edilemez. Para bulmak ve paraya sahip olmak, bu amaçlarını, hedefleri gerçekleştirebilmek ve bir zaman çizgisi yaratabilmek için çok önemli.
Demokrasi insanları, insanlığı susturmak için bir yöntem değildir. Demokratik bir toplumda her zaman, önceliklerini ve sorunlarını tanımlama ve tartışma; sürekli yeni başarılara özlem ve bilgi akışı vardır.
Geçmişin de bize gösterdiği ve öğrettiği gibi; siyasi partilerin susturulması ve çözümlerin hükümet tarafından zorla yaptırılması; savaşların, dikdatörlüklerin ve azınlıkların zulüm görmesine yol açmıştır. Siyasi partiler ve onların özgürlüğü olmadan demoksiden bahsetmek mümkün değildir. Ama insanlar sadece dört yılda bir oy vermek istemiyorlar. İnsanlar yerel ve ulusal hükümet ile günlük etkileşim halinde olmak istiyorlar.
Kısaca duyulmak ve dinlenmek istiyorlar. Bu siyasi liderler için zor bir hedef oluşturmaktadır.Bu işçi grupları ve sendikalar ile daha çok iletişimde bulunmak, sosyal medya yoluyla işyerlerinde ve kampüslerde daha verimli çalışmalar yapmak demektir.
Bilindiği üzere dijital ortama giren politika monolog olarak kalmıştır ve bunun değişmesi gerekmektedir. Demokratik kurumlar dijital ortamı propaganda yapmak yerine, diyalog aracı olarak kullanıyor olsalardı her duruma daha iyi ve temiz bir açıdan bakmak mümkün olabilirdi. Ve bu toplumun ve toplum projelerinin uyum içinde olmasını sağlayabilirdi.
İyi haber ise gençlerin kamu yaşamına kayıtsız olmamalarıdır. Hatta siyasetten nefret ettiğini düşünen kesim bile bu duruma artık kayıtsız kalamayarak sesini çıkarmaya başlamıştır. Ben onların yaşındayken siyasi bir militan haline gelebileceğimi asla tahmin edemezdim.
Belli ki daha yapacak çok şey var. Gençlerimizin hergün değişen bu tempoda, özgürlük ve demokrasi için her gün savaşmaya hazır olmaları ise inanılmaz güzel bir haber.
Diğer bir güzel haber ise Başkan Dilma Roussef’in gerekli olan siyasi reformları gerçekleştirebilmek için halk oylaması teklif etmiş olmasıdır. Ayrıca eğitime, sağlığa ve toplu taşımaya daha fazla mali destek sağlama teklifinde de bulundu.
Brezilya’da ve herhangi bir yerde genç liderlerle konuşurken onlara şunları söylerim: Herkes ve herşey cesaretini kırıyor olsa bile politikadan asla vazgeçme. Katılımda bulun! Başkalarında istediğin ve aradığın politikacıyı bulamıyorsan, aradığını kendinde bulabilirsin!
Luiz Inácio Lula da Silva / Brezilya eski devlet başkanı
New York Times’tan çeviren: Deniz Sarı
( Bu yazı ilk olarak Birgün’de yayınlanmıştır)
www.dunyalilar.org