1883 yılında Avustralya sahillerinde denize giren bir çocuğun ansızın ölü bulunması olayı ile başlayan incelemeler sonucunda bir köpekbalığı veya bir kaplan düzenlediği saldırı da bir veya bir kaç canlıyı öldürürken, tek bir temasta 70 insanı öldürebilecek güçte bir hayvanın varlığı keşfedildi denizlerde.
Kutu denizanası yani nam-ı değer Chironex fleckeri. İngilizce tanımıyla “box jellyfish” yaklaşık 4-4,5 metre uzunluğunda. Diğer denizanalarından en büyük farkı 24 gözü olduğundan dolayı görme yetisinin çok kuvvetli oluşu hatta renkleri ayırt etme yeteneği.
Evrimsel olarak 500 milyon yıldır okyanuslarda varlığını sürdürdüğü tahmin edilen denizanalarının, “zehirli” kategorisinde yer alan kutu denizanaları, uzmanlar ve bilim adamları tarafından ilk olarak 1944 yılında kayıt altına alınmıştır. 1944’ten önce de fark edilmiş olmalarına rağmen “belirsiz hayvanlar” olarak değerlendirilmişlerdir. Zoolog Dr.Ronald Vernon Southcott (1918-1998) tarafından Avustralya sahillerinde gözlemlenen bu ölümcül hayvanların, normal bir deniz anasında bulunan zehrin 350 kat daha fazlasını taşıdıkları tespit edilmiştir. Kutu denizanalarının daha çok Hint Okyanusu ve Hint Pasifiği (indo-pacific) olarak tabir edilen ve Kuzey Avustralya, Yeni Gine, Filipinler ve Vietnam sahillerini kapsayan bir bölgede yaşamaktadırlar.
Diğer denizanaları gibi güneşle temas ettiği anda ölen, saydam yapısıyla görünmeze yakın ve özellikle dikkatsiz yüzücüler ve dalgıçlar için fark edilmesi zor bir hayvandır. Günümüz okyanus bilimcileri ve zoologlar tarafından dünyanın en ölümcül deniz canlısı olarak kabul edilen kutu denizanalarının 60 dokungaçı vardır. 5 milyara yakın zehirli kapsül taşıyan dokungaçları ile temas ettiği anda bir insanı 2 ile 5 dakika içerisinde öldürmektedir. Eğer denizde yüzme halindeyseniz önce kalp krizi şeklinde etki göstermekte, vücudu şoka sokup genellikle insanların boğulmasına sebep olmaktadır. Ancak kurtulma vak’ası da görülmüştür. 2010’da Avustralya’nın Queensland sahilinde denize giren Rachael Shardlow adlı 10 yaşındaki bir kız çocuğu, kutu denizanasına temas etmiş, kısa sürede hastaneye kaldırılarak tedavi altına alınmış ve kurtarılmıştır. Hatta Avustralyalı zoologlar tarafından mucize olarak adlandırılmıştır. Çünkü kayıtlara göre Rachael Shardlow’un kurtarılmasına kadar kutu denizanalarının teması sonucu hayatta kalan biri bulunmamaktadır. Uzuvlarından birini kurbanına saplayarak zehrini bu şekilde enjekte eden kutu denizanaları, aslında saldırgan hayvanlar değillerdir. Sadece temas kurulmamalıdır.
2011’de Yunanistan’ın Mora açıklarında görülmesi üzerine bazı Türkiye gazetelerinde kutu denizanalarının haberleri yapılmış, Muğla Üniversitesi Su Ürünleri Bölüm Başkanı Prof.Dr.Ahmet Tarkan tarafından tehlikeli bir gelişme olarak yorumlanarak acilen önlemler alınması gerektiği ve çok saydam canlılar oldukları için fark edilmelerinin çok zor olduğu şeklinde yorumlar yapılmıştır. 1883 yılından günümüze kutu denizanalarının dünya genelinde 5,567 kişinin ölümüne sebep olduğu ifade edilmektedir.
Kaynakça: http://www.health.nt.gov.au/library/scripts/objectifyMedia.aspx?file=pdf/26/02.pdf