Volkanlar (depremleri tetikler, karbondioksit salınımı yaparak dünya yüzeyinin sıcaklığını ayarlar, bu sayede dünya donmuş bir küre olmaktan kurtulur, kıtaların çarpışması ve iç içe girmesiyle depremler oluşur ve volkanlar uygun bir yerden dışarı çıkarlar)
Volkanlardan çıkan karbondioksitin yarattığı sera gazı salınımlarının atmosferde bir tabaka oluşturarak sıcak havanın yeryüzünde kalmasını sağlamasıyla dünya buzul çağından çıkmıştır. Sıcak havanın yeryüzünde kalması buzulları eritmiş ve dünyamız bugünkü haline gelmeye başlamıştır. Ancak şimdi aynı sera gazları ne yazık ki başka bir sorun olarak karşımıza çıkmış durumdadır.
Okyanuslar
Okyanus altında ve üstünde var olan akıntılar yaşamı yeryüzünün her tarafına taşırlar.
Kıtaların çarpışması ve ayrılmasıyla yeryüzündeki okyanusların yeri sürekli değişir.
CebeliTarık boğazının kapanmasıyla tarih içerisinde Akdeniz bir çok kez buharlaşmış ve CebeliTarık boğazı açılınca okyanustan tekrar sular dolarak Akdeniz oluşmuştur. Bu dünya tarihi içinde yeniden olacaktır. Yaşam hala devam ederse belki de milyonlarca yıl sonra yaşayan insanlar bugün bizim görüp yüzdüğümüz masmavi Akdeniz’in yerinde çöl görecekler.
Buzullar
Sürekli hareket halindedirler, mevsimlerin oluşmasında etkileri büyüktür. Eridikleri zaman su seviyeleri artacak birçok kara parçası su altında kalacaktır.
Atmosfer- Rüzgar
Dünyanın yüzeyindeki 4 tabaka yaşam için hayatidir.
Zararlı ışınların engellenmesi- göktaşlarının parçalanması-yeryüzü sıcaklığının uzaya kaçmaması (yer çekimi atmosferi kendine çektiği için sıcak hava kaçamıyor yüzeyden)
Fırtınalar, yağmur, bulutların taşınması, kumulların taşınarak okyanuslara ve diğer bölgelere besinlerin bırakılması yine rüzgarlar sayesinde sağlanır.
Rüzgarlar, Afrika’dan aldıkları kumu en uç noktalara taşır, bu kumla beraber gıda, besin, yaşam için gerekli malzemeler, her yere taşınmış olur.
Dünya tarihi 4.5 milyar yıl önce başladı. İnsansı maymunların tarihi 25 milyon yıl öncesine dayanır.
Öncesinde birçok canlı yaşamış evrimleşmiş ve yok olmuştur.
4.5 milyar yıl önce büyük bir çarpışma oldu, dünyanın ikizi dünyaya çarptı, bu çarpışmadan dünya sağ kurtuldu ve kitlesi büyüdü. Ortaya saçılan parçacıklar dünyanın etrafında dönmeye başladılar. Bu parçalar zamanla birleşerek ay oluştu. Ay, hem mevsimleri dengelemekte ve hem de gel gitleri yaparak canlı evriminin oluşmasını tetiklemiştir. Denizin bir çekilip bir gelmesi canlıları evrimleşmeye itmiş ve bugünkü hale gelmemize katkı sağlamıştır.
Ay, günümüzde yavaş yavaş dünyadan uzaklaşmaktadır. Milyarlarca yıl sonra dünyanın bir Ay’ı olmayacak. O dönemde yaşayan canlılar (?) ne yazık ki şiirlere konu olan, romantizmi ve aşk’ı tetikleyen Ay’ı göremeyecekler (tadını çıkarın:))
Jüpiter dünyadan çok çok büyüktür. Bu büyüklük sayesinde yerçekim kuvveti de aynı oranda büyük olmaktadır ve böylece dev göktaşları dünya yerine Jüpiterin çekim alanına girmektedirler.
Güneşe uzaklık anlamında yaşam için en uygun koşullar dünyada vardır, dünyanın dışında hiçbir gezegende (kendi sistemimizdeki) dünyadakine benzer bir atmosfer yoktur. Güneşin büyüklüğü de dünyadaki yaşam için en uygun boyutlardadır.
Şu an bu dünya için en tehlikeli gerçek insan türüdür. Dünyadaki yaşamı yok etmekle yüz yüzedir.
4.5 milyar geçmişi olan dünya birçok tehlike atlatmış ve yeniden var olabilmiştir. Dünyadaki yaşam yok olsa da yeniden ama belki başka formlarda yaşamlar ortaya çıkacaktır.
Aslında yok olan dünya değil biziz...
3-4 bin yıl önce mayaların kurdukları şehirlerde de ormanlar kesilmişti yaşam ve tarım alanları açılmıştı, ama o medeniyet yok olduktan kısa (dünya tarihi açısından) bir süre sonra doğa kendini yeniledi ve bütün o bölge yeniden ormanlaştı şekillendi.
Yeryüzündeki suyun %40’ı volkanların patlamasıyla açığa çıkan gazların ayrışması sonucu oluştu, diğer kısımları ise yeryüzüne çarpan göktaşlarıyla geldi, çünkü gelen göktaşları buzullar içeriyorlardı.
Deniz KARTAL
Ocak 2013
www.dunyalilar.org