Atık kâğıt herhangi bir kullanım alanında fonksiyonunu tamamlayan ve atılan her türlü kâğıt, karton ve mukavvalara atık kâğıt denilmektedir. Bu kapsamda, her ne kadar son kullanım yerine gönderilmemiş olsa da, kâğıt fabrikalarından çıkan kopuk kâğıtlar, dönüşüm sırasında çıkan kırpıntı kâğıtlar ve gazete basan matbaalardan çıkan hatalı gazete baskıları ve baskı fazlası gazete kâğıtları da atık kâğıt kabul edilmektedir. Buna karşılık, tek kullanımlık olarak tasarlanmış ve kullanıldıktan sonra atılan her türlü emici kâğıtlar ve temizlik kâğıtları hijyen ve sağlık nedenleri ile geri dönüştürülemediğinden ticari anlamda atık olarak bir ekonomik değere sahip değildir. Atık kâğıtlar geri dönüştürülebilen ve birçok kâğıt türünün imalinde kullanılabilecek tarzda ekonomik değere sahip, kendi çapında alım-satım pazarı olan bir hammaddedir.
Atık kağıdın çevre bilincinin geliştirilerek, cope atilmasinin onlenmesi, öncelikle katı atıkları taşımak ve bertaraf etmek için yapılan masrafları azaltmakta ve bu bertaraf etme işleminin temininden önce çöplüklerde çalışan insanların sağlığı açısından önem taşımaktadır. Ayrıca, çöpleri bertaraf edecek sistemlerinde doğaya zarar verdiği ayrı bir gerçektir.
Türkiye’de kullanılan kağıdın ortalama olarak ancak %43 ü toplanabilmektedir. Ancak toplama işlemi modern bir sisteme dayanarak yapılmadığından toplanan kağıdın bir kısmı bazı kişilerce çöplerin ayıklanması suretiyle gerçekleştirilmektedir. Bu şekilde toplanan kağıdın iki bakımdan mahzurları vardır. Birincisi çöpe karışan kağıdın evsafı kötüleşmekte, ikincisi bu kağıtların ayıklanması sırasında ortalığa saçılan çöplerin toplum sağlığı açısından tehdit oluşturması ve çevreyi kirletmesidir. Bu nedenlerden ilk olarak sistematik bir toplama sisteminin devreye sokulması gerekmektedir.
Atık kağıdın geri dönüş yüzdesini arttırmak için;
Halkın eğitimine önem verilmeli, ilkokul eğitim programı içersinde KAĞIT-ORMAN , ATIK-KAĞIT ilişkisi anlatılmalı ve küçük yaştan itibaren bu terbiyenin verilmesine çalışılmalıdır.
Ayrıca; Kullanıcıların bilinçlendirilerek kağıtların çöpe karıştırılmadan münferit olarak ayrı bir yerde biriktirmesi ve kağıt gibi geri dönüşebilen diğer atıklarında (şişe, cam, metal, demir, kumaş,naylon) yine çöpe atılmadan ayrı olarak toplanma imkanlarının sağlanması gerekmektedir.
Yazılı ve görsel basın yolu ile de, atık kağıdın yeniden değerlendirilmesine yönelik daha etkili ve ciddi çalışmalar yapılmalıdır. Yapılacak yayınlarda;
- Kağıdın yakılmaması gerektiği,
- Hangi tip kağıtların geriye kazanabileceği,
- Orman-Atık İlişkileri,
- Evlerde atık kağıtların ne şekilde biriktirileceği,
- Mağazalarda atıkların nasıl toplanacağı,
- Biriktirilen atık kağıdın maddi sağladığı kazanç,
- Atık kağıdın toplanan alan, bölgeler ve taşıma sistemleri
- Belediyelerin kampanyalara ne şekilde ve hangi ölçüde katkıda bulunabilecekleri anlatılmalıdır.
- Kağıt kullanma kültürü geliştirilip, her çöpe atılan kağıdın ülke ekonomisine, doğasına ve insan gücüne verdiği kayıplar anlatılmalıdır.
- Devlet ve Özel Sektördeki Kağıt Fabrikaları bu yönde gerekli olan teknoloji ile uyumlu hale getirilmelidir.
- Okullarda, Özel ve Resmi dairelerde yeniden değerlendirilmiş kağıttan yapılmış mamullerin kullanılması konusunda çalışmalar yapılmalıdır.
Bastırılacak her kitabın başına veya sonuna, okuyucuya kağıdın önemini ve neler harcanarak üretildiğini belirten mesajlar, Kültür Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığınca konma zorunluluğu getirilmelidir.