Samsun’da Kızılırmak üzerine inşa edilen Derbent ile Altınkaya Barajları su tutmaya başlayınca, Karadeniz’e taşınan alüvyon miktarı azaldı. Kıyı boyunca görülen dalga erozyonunun şiddetiyle de Kızılırmak Nehri’nin Karadeniz’e döküldüğü kesimde çekilme meydana geldi.
DSİ tarafından inşa edilen 8 mahmuz gerilemeyi durdurdu ancak, mahmuzların bittiği yerden itibaren doğuya doğru karadaki çekilme devam etti. Kıyı boyunca erozyonun devam etmesi Kızılırmak Deltası’nın tuzlu su tehdidi ile karşı karşıya kalmasına neden oldu.
DELTA VE KIYI GÖLLERİ TEHDİT ALTINDA
Radikal gazetesinde çıkan habere göre. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Eğitim Fakültesi Dekanı ve Coğrafya Eğitimi Bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. Cevdet Yılmaz, “Burada karşı karşıya olduğumuz en önemli problem, kıyı erozyonunun sadece tarım alanlarına değil, dünyaca ünlü Kızılırmak Deltası kuş cennetini oluşturan bataklık ve kıyı göllerini de tehdit ediyor olmasıdır. Tedbir alınmaz ve erozyon devam ederse yakın gelecekte kıyı gölleri ile deniz arasındaki doğal set zarar görecek ve tuzlu deniz suyu bu göllere girerek doğal hayatı olumsuz etkileyecek” dedi.
ALÜVYON 23.1 MİLYON TONDAN 460 BİN TONA DÜŞTÜ
Türkiye ’nin en önemli akarsularından Kızılırmak Nehri üzerine yapılan Altınkaya Barajı’nda 1987, Derbent Barajı’nda da 1991 yılında su tutulmaya başlandı. Bu barajlar yapılmadan önce Kızılırmak Nehri ile taşınarak Karadeniz’e ulaşan alüvyal malzeme miktarı yıllık 23.1 milyon tonu bulurken, bu iki barajın yapılması ve su tutulmaya başlanması ile taşınan malzeme miktarı yıllık 460 bin tona kadar düştü.
KARA GERİ ÇEKİLİYOR
Deltanın kuzey kıyısı boyunca gerçekleşen kıyı erozyonu, taşınan malzemeden çok olduğu için Kızılırmak’ın denize döküldüğü ağız kısmından itibaren karada gerileme başladı. 1990-2000 yılları arasını kapsayan 10 yıl içerisinde 400 metreye kadar ulaşan bu gerilemenin tarımsal sulama amaçlı yapılan kuşaklama kanalını tehdit etmesi üzerine Devlet Su İşleri tarafından mahmuzlar inşa edildi. Toplam 56 bin hektar alana sahip Kızılırmak Deltası’nın kuzey kesiminde önce 3, daha sonra 5 mahmuz yapılarak bu gerileme durdurulmaya çalışıldı.
Mahmuzların inşa edildiği alanda gerileme durdurdu, fakat diğer kısımlarda gerileme devam etti. Karadaki gerileme devam edince 321 kuş türüne ev sahipilği yapan ve Uluslararası Ramsar Sözleşmesi kapsamında korunan Kızılırmak Deltası’ndaki göllerde Karadeniz’in tuzlu suyu tehdidi altına girdi.