İnsan, hayvan, bitki
Kadın, Erkek
Deniz, Ahmet, Mehmet, Ivan, Hans, Igor, Jacob
Ayşe, Isabel, Juliette, Carlotte, Benazir
Kıvırcık Deniz, Esmer Zeynep
Kürt Ali, Ermeni Sarkisyan, Alevi Cengiz, Türkmen Rıza, Laz Cimşit
Müslüman, Yahudi, Hristiyan…
Kör, topal, kanser, veremli, uyuz, sağır…
Daha iyi ifade etmek ve anlatım kolaylığı için kullandığımız sıfatlar zamanla birer ötekileştirme aygıtına dönüşüyor. Biz ve bizden olmayanlar durumu oluşturuyor.
Bu sıfatlardan canımı en çok sıkan ise hasta kelimesidir. Bahsedilen kişi sanki bir yaratıkmış gibi algı oluşuyor ve davranış modelleri bu haliyle şekilleniyor. Oysa hasta diye adlandırdığımız kişinin zaten bir adı ve tıpkı bizim gibi, ihtiyaçları, duyguları, özlemleri, hayal kırıklıkları, umutsuzlukları, çaresizlikleri var.
Doktorlar ve hemşireler hasta yerine insanların adını kullansalar, kategorik olarak insanlar hasta diye ayrılmak yerine tek tek birey olarak düşünülseler ve tüm mevzuat bu haliyle yeniden şekillense.
İşleri kolaylaştırmak için icat edilen sıfatlandırma hiç değilse ‘hasta lar’ için kullanılmasa.
Hasta kelimesiyle insanların kategorize edilmesi bayağılaştırıyor, toplu işleme, aynı odaya tıkıştırılmaya, kimliği kaybetmeye ön ayak oluyor. Kişinin adı ve özel olma hali ortadan kalkıp yeni bir tür olarak kabul ediliyor. Adı HASTA olan yeni bir tür.
Doktorlar, hemşireler, ailem, arkadaşlarım için ben hasta değil Deniz olmalıyım.
Sıfatların, dışlama, çoğullama, sıradanlaştırma ve nihayet ötekileştirme maksadıyla kullanılmaması çok mu zor?
Deniz KARTAL
www.dunyalilar.org