Fransa Bisiklet Turu, dünyanın en popüler ve ilgi çekici sportif etkinliklerinden biri. Bu sene Fransa Bisiklet Turu bizim gündemimize de bisiklet yarışçılarının geçeceği yollardan birine yazılan “Diren Gezi” yazısıyla girdi. Fransa Bisiklet turunu çekici kılan şey, dünyanın haklarında en çok kibir ve küstahlık hikayeleri anlatılan ancak dünyanın en güzel coğrafyalarından birinde yaşayan Fransızların ülkelerinin gerçekten de göz kamaştırıcı güzellikteki doğasını, köylerini, kasabalarını bütün dünyaya canlı bir şekilde izlettirmeleri. Diğer bir etken ise dünyanın en çok kararlılık ve direngenlik gerektiren spor müsabakalarından birindeki yarışı, mücadeleyi canlı izleme olanağı.
Yarışın tarihçesine biraz uzanırsak, yarış ilk olarak 1903 yılında düzenlenmiş ve zamanla sporun en önemli organizasyonlarından biri haline gelmiştir. Özellikle 1960’lardan sonra popülaritesi iyice artan tur, son yıllarda uluslararası niteliğini pekiştirmiştir. Artık Fransa Turu’nun etapları, Benelux ülkeleri, İtalya ve İsviçre’yi de kapsayacak şekilde düzenleniyor. ZDF, Eurosport, Rai Sport gibi dünyanın önemli spor yayıncılarının üç hafta boyunca canlı olarak ekrana getirdiği Fransa Bisiklet Turu, yıllık spor organizasyonları arasında yayını en fazla izlenen spor yayınları arasında bulunuyor. Türkiye’de Fransa Bisiklet Turu son derece bilgili ve sempatik spikerlerin doyurucu açıklamaları eşliğinde gösterilmekte ve meraklıları tarafından ilgiyle seyredilmektedir.
Fransa Turu’nu en çok kazanan isim, 2005’teki üst üste 7. şampiyonluğunun ardından sporu bıraktığını açıklayan Amerikalı pedal Lance Armstrong’dur. Ancak Armstong’un unvanları doping yaptığı gerekçesi ile USADA (Birleşik Devletler Antidoping Ajansı) tarafından elinden alınmış ve UCI (Uluslararası Bisiklet Birliği) tarafından bir basın açıklaması ile doping nedeniyle 1998-2005 arasında turda herhangi bir birinci olmadığı duyurulmuştur. Armstrong’dan sonra en fazla şampiyonluk yaşayan isimler, beşer zaferle Eddy Merckx, Bernard Hinault, Miguel Indurain ve Jacques Anquetil’dir.
Fransa bisiklet turu Armstrong’un doping kullandığının ortaya çıkmasıyla son yıllarda ciddi manada gölgelenmiş, Armstrong’un yanısıra birçok diğer pedalın da performans artırıcı maddeler kullandığı iddiası ortaya atılmış ve turun inandırıcılığına önemli bir darbe vurulmuştur. Tabii uzmanları daha iyi bilir ama dünyanın en çok güç ve sportmenlik gerektiren spor dallarından birindeki bu büyük skandallar dizisinin sonucunda, amatörlüğün karşısında gelişen ticarileşmenin, endüstrileşmenin, sponsor desteğinin ve başarı isteği çılgınlığının bu büyük organizasyonu da örgütlü doping kullanımıyla öldürdüğü tespitleri yapılmıştır.
Bisiklet Fransa’da çok yaygın bir spor faaliyeti, tabii spor ile ulaşım amaçlı kullanım iç içe geçmiş bu ülkede. Fransa’da aydınların da bisikletleriyle Fransa kırında yolculuğa çıkmaları espirisi de Simone de Beauvoir’ın meşhur kitabı Mandarinler’de Sartre ve Camus ile beraber bisikletleriyle çıktıkları ve dünyanın ve ülkelerinin geleceğini tartıştıkları yolculukla ilgi çekmiştir.
Bu sene de bisiklet sporuna gönül verenlerin turu keyifli gidiyor. Lance depremi sonrası tam bir geçiş dönemi. Genç bir kuşak geliyor ve dopinge şimdilik mesafeliler. Ekonomik krizin bisiklette dopinge önemli etkisi oldu. Sponsorlar musluğu kısınca takımların bir kısmını devlet desteklemeye başladı ve doping konusunda daha sıkılar. Bu notlardan sonra bu turun Paris’in ünlü caddesi Champs Elysées’de 21 etabın sonunda 21 Temmuz’da gerçekleşecek finaline kadar kalan etaplarının da izlenmesini tavsiye edelim ve son yıllarda epey zor durumda olan Fransızlar, ne zaman bu turu tekrardan kazanacak sorusunu da soralım.
Hakkı Başgüney
www.dunyalilar.org