Dünyamız giderek ısınıyor. Geçtiğimiz günlerde Prof. Dr. Orhan Şen’in Türkiye’de mevsimlerin giderek 2’ye düşeceğini ve yarı kurak – tropik iklim özelliklerine doğru gittiğini, asrın sonunda bekledikleri iklimsel risklerin birer birer öne çıkmaya başladığını açıkladığını okuduk bir çok kaynakta.
Söylenene göre Dünya zaten şu ana kadar 2 dereceye yakın ısınmış durumda. Artık dünyanın sıcaklık ortalaması 15 derece iken 17.
251 milyon yıl önce Permiyen çağı sonunda gerçekleşen ve gezegendeki yaşamın %90’ını yok eden kitlesel yok oluş, dünyanın altı derece ısınmasına bağlanmıştır. Bu sırada tam olarak ne olduğundan kimse emin olmamakla birlikte, buna volkanların püskürttüğü 002 ile metan hidrat salımı birleşmesinin yol açmış olabileceği düşünülmektedir.
Acaba 6 derecelik bir artış günümüzde dünyayı nasıl etkileyebilir?
Bir Derece
- Amerika Birleşik Devletleri’nin Yüksek Yaylalar (High Plains) bölgesi 1930’ların toz fırtınaları dönemini çok geride bırakacak şekilde çölleşir. Merkez üssü Nebraska olmakla birlikte, kuzeyde Ontario ile güneyde Teksas arasındaki tüm eyaletlerde ciddi tarımsal kayıplar görülür.
- Kilimanjaro Dağı tüm buzlarını yitirir.
- Gulf Stream’in şalteri iner ve bunun sonucunda belki İngiltere ile Avrupa’yı buz gibi soğuk kışlar kuşatır.
- Orman kurbağası, kunduzlar ve ağaç kanguruları gibi nadir hayvan türleri, ısınma sonucu Avustralya’nın Queensland yağmur ormanlarındaki yaşam alanları tahrip olacağı için yok olur gider.
- Dünyanın dört bir yanındaki Mercan resifleri ağarma sonucu büyük kayıplara uğrar; Avustralya’da Great Barrier Reef adlı dünyanın en büyük mercan kayası sistemi 2030 yılına kadar büyük ölçüde tahrip olur.
- Ada ülkeleri yükselen deniz sularının altında kalır.
İki Derece
- Okyanus suyu artan bir şekilde asitlenir; bu da mercan resiflerini büsbütün tahrip ederken deniz ekosistemini tehlikeye atar.
- 2003 yılında Avrupa’da görülen felaket gücünde sıcak dalgaları her iki yazdan birinde meydana gelmeye başlar.
- Grönland, geri dönüşü olmayan bir erime sürecine girer; bu da deniz seviyelerinin yükselmesini hızlandırır ve böylelikle dünyanın tüm kıyı şehirlerinin varlığı tehlikeye girer.
- Arktik buz kütlesi ortadan kalkarken Kutup ayıları, deniz aygırları ve yaşamları buzun varlığına bağlı olan diğer deniz memelileri silinir gider.
- Akdeniz havzasını kuraklık, yangınlar ve korkunç sıcak dalgaları vurur.
- Kar örtüsündeki azalma, Kaliforniya’nın içme suyu kaynaklarını tehlikeye düşürür.
- İklim değişikliği yüzünden canlı türlerinin üçte biri yok olma tehlikesiyle burun buruna gelir.
Üç Derece
- Kalahari Çölü tüm Botswana’ya yayılır, başkenti kumullar altında boğar ve milyonlarca insanı mülteci haline getirip onları civar ülkelere sığınmaya zorlar. Çalışmalar daimi bir El Niho çağının başlayabileceğine işaret etmiyorsa da, hava şartlarındaki dramatik değişiklik Kenya’da tam bir hava kaosuna, Amazon’da da kuraklığa yol açar.
- Avustralya’nın Perth, Sydney şehirlerinde ve kuzey ile güneyin en uç bölgeleri dışında kalan tüm bölgelerinde su sıkıntısı baş gösterir.
- Tarım iyice kuzeye kayar; Norveç’in hasat mevsimi, bugün güney İngiltere’de nasılsa, aynen öyle olur. Ama ısı ve kuraklıklar sonucu tropik ve tropik-altı bölgelerdeki ürün kayıplarıyla dünya net gıda açığına düşer.
- Tüm Amazon ekosistemi büyük bir yangın ve yıkım tablosu içinde çöküp gider — bir zamanlar dünyanın en geniş yağmur ormanlarının yer aldığı bu alanda zamanla tamamen çöl ve sayan (bozkır) yapısı hâkim olur. Amazon ormanlarının yok olması sonucu, atmosfere muazzam miktarda karbon boca edilir ve küresel ısınmaya bir derece daha ilave edilmiş olur.
- Fırtınalar, tropik bölgeleri bugünkülerden yarım derece daha yüksek kategoride, daha sert rüzgarlar ve daha ağır bir yağışla vurur. En güçlü fırtınaların rüzgâr hızı zaman zaman saatte 320 kilometreye ulaşabilir.
- Himalayalar’da buzulların çekilmesine paralel olarak İndus nehri kurur ve Pakistan’dan milyonlarca insanın kaçıp mülteci olması sonucunu doğurur. Hindistan’la Pakistan arasında su kaynaklarına bağlı olarak nükleer çatışma ihtimali ortaya çıkar.
- El Nino, Pasifik Okyanusunun doğusunda akıntıların ters dönmesi olayına verilen isim. Bu olay Peru kıyııarına sıcak suları taşıyarak, normalde çöl olması gereken alanlara yoğun yağış bırakır. Öte yandan, Papua Yeni Gine’nin genellikle yoğun yağış alan gür yapraklı ormanlarının da kuraklıktan kavrulmasına yol açar. Aslında El Nino dünyanın dört bir yanında hava durumunu değiştirir.
Dört Derece - Nil deltasının büyük kısmı ile Bangladeş’in üçte biri yükselen suların tehdidi altına girer. On milyonlarca insan daha iklim mültecisi olur.
- Antarktika’nın (Güney Kutbu) Batı yakasındaki buz tabakası muhtemelen çöküp dağılır; dünya denizlerinin beş metre daha yükselmesine sebep olur.
- Güney Avrupa, özellikle İspanya ve Portekiz’de çöllerin yaygınlaşmasının etkisiyle Sahra görünümüne bürünür. İnsanlar iklim mültecileri olarak daha kuzeye, İskandinavya’ya ve Britanya adalarına göç ederler, bu da oralarda aşırı nüfus yoğunluğuna ve yeni çatışmalara yol açar.
- Alplerdeki tüm buzullar erir, bu da Orta Avrupa’nın su kaynaklarının büsbütün azalmasına neden olur.
- Sibirya’da permafrost denen sürekli donmuş toprak tabakasının erimesi milyarlarca tonluk metan ve karbondioksit salımına yol açar — bu da küresel ısınma sarmalını hızla tırmandırır.
Beş Derece
- Dünya artık 55 milyon yıldır görülen en sıcak dönemindedir.
- Çöl kuşakları tropik bölgelerin dışına, ılıman bölgelere doğru yayılmaya başlar. İnsanlık bu durumla baş edemez ve medeniyet çökmeye başlar.
- Okyanus tabanının altından metan hidrat salımı başlar. Bu, kıyı şeritlerinde tsunamilere yol açarken küresel ısınmayı da artık durdurulamaz bir sarmala sokar.
- Dünyanın büyük kısmı artık barınılamaz durumdadır.
Altı Derece
- Metan hidrat ateş toplarının başlattığı dev yangınlar gezegeni sarar.
- Denizler anoksik (oksijensiz) hale dönüşür ve zehirli hidrojen sülfit gazı salmaya başlar.
- İnsanlığın bir tür olarak bekası artık şüphelidir.
Bu konuyu detaylı bir biçimde inceleyen belgeselden kısa bir bölümü buradan izleyebilirsiniz.
Derleyen: Deniz KARTAL
Kaynak :www.dsi.gov.tr
www.dunyayikurtaraadim.com
Dünyalılar