Son on yılda iletişim ve düşünce şeklimiz köklü bir değişime uğramış görünüyor. Düşüncelerimizi artık klişe kavramları söyleyerek açıklıyoruz. Daha açık söylersek düşünmeden konuşuyoruz.
Aslında sorun insanların düşünmeye çaba sarfetmek istememelerinde değil, tüm bu kavramların 2000’lerden sonra popüler olduğu göz önüne alındığında, herkesin düşünce şeklinin nasıl aynı biçimde şekillendirildiğindedir.
İşte size düşünmeden konuştuğumuzu gösteren 8 söz:
1- Aynen
Bir “düşünce sıfatı” olarak 2006’da dilimize yerleşen bu kavram 2009 yılına gelindiğinde popüler olmuştu bile.
“IMF’ye borcumuz bitmiş.”
“Aynen”
“Arda Turan Merkez Bankasının faizi indirmesi gerektiğini söylüyor.”
“Aynen öyle”
Bir kere dile yerleşti mi insan artık tüm düşünce açıklamalarını bu kavram ile yapmak istiyor.
“Şu an bu konuyu düşünecek durumda değilim”in eşanlamlısı.
“Kendim üretemiyorum burada hazır yapılmışı var” dermiş gibi.
Artık insanlar tek kelimeyle düşüncelerini açıklar duruma geldiler.
“Yapılan araştırmalara göre iletişimin %85’ini bu kavram oluşturuyor.”
“Araştırma mı yapmışlar bunun için?”
“Aynen.”
2- Hayırlısı
Dinin kutsal değerlerinin hayatın belirsizliklerine yanıt olarak uygulanmasını bundan daha güzel anlatan kavram yoktur herhalde.
“Nükleer santral riskli diyorlar.”
“Hayırlısı.”
“MB faizi düşürür diyorlar.”
“Hakkımızda hayırlısı.”
“Ekmeğe zam gelmiş.”
“Her şeyin hayırlısı.”
Kutsal bir değeri kullanarak hem düşünme zahmetinden hem de eleştirilme riskinden kurtarıyorsun.
“Bu kavramı kullandığın sürece ne Einstein’a ne Graham Bell’e ne de Apple’a ihtiyacın var.”
“Hayırlısı be gülüm.”
3- Sıkıntı yok
Sıkıntı var demenin maskeli halidir bu kavram.
“Madende göçük olmuş.”
“Sıkıntı yok, her şey kontrol altında.”
“İnşaat asansörü düşmüş.”
“Sıkıntı yok, her şey bilgimiz dahilinde.”
İnsanları başından savmak ve konunun gerektirdiği düşünsel çabayı sarfetmek istemeyen kişinin mottosu olmuştur.
İnsanlara yukarıdan bakanların dar kelime hazinesi içinde ışıl ışıl parlayan elmas gibidir.
4- Tabi ki de
Popüler sözlüklere göre 2000’den sonra parlayan bir onaylama kavramı daha.
“Yol kalkınmadır.”
“Tabi ki de.”
“Süper güç olduk.”
“Tabi ki de.”
“Komşularla sıfır sorun yaşıyoruz.”
“Tabi ki de.”
5- Yapacak bir şey yok
Düşünme ve eylem yetisi elinden alınan insanın kendini haklı gösterme halini vurgulayan bir kavram.
İnternet sözlüklerinden 2009 sonrasında popüler olduğunu anlıyoruz.
Bezginlik ve umutsuzluğun lirik bir anlatımı.
Kullanana yüksek bir rahatlama veriyor.
“Madende 301 kişi ölmüş.”
“Yapacak bir şey yok.”
“Büyük ülkeler nükleeri yasaklıyor, biz yapıyoruz.”
“Yapacak bir şey yok.”
“Bir gün aklın başına gelince yapacak çok şey olduğunu anlarsın.”
“Yapacak bir şey yok.”
6- Kısmet
Sürekli açılıp kapanan bir şey olarak bildiğimiz bir kavramdı.
Popüler sözlüklerde, kişinin arkasına saklanarak kendini avutabileceği ve gerçeklerden kaçabileceği şeklinde tanımlanması 2007 ile birlikte başlıyor.
Sonra da dile iyice yerleşiyor.
“Avrupa Birliğine girer miyiz?”
“Kısmet.”
“Hukuk sistemimiz düzelir mi?”
“Kısmet.”
“Ekonomi düzelir mi?”
“Kısmet.”
7- Valla bence de öyle!
Düşünerek bir şeyi değiştiremeyeceğine inanan insanların sıklıkla kullandığı bir deyiş.
“Dolar yükselir diyorlar.”
“Valla bence de öyle.”
“Benzine zam gelebilir.”
“Valla bence de öyle.”
“Yolsuzluğun kökü kazınmış.”
“Vala bence de öyle.”
8- Kesinlikle
Söyleyecek hiçbir şeyi olmayan insanın imdadına yetişen joker bir kavram daha.
“Koalisyon iyidir diyorlar.”
“Kesinlikle.”
“Koalisyon başarısızlık getirir diyorlar.”
“Kesinlikle.”
“Koalisyon konusunda herkes farklı düşünüyor.”
“Kesinlikle.”
Irrasyonel