Parkinson hastalığı artık ilaçlarla kontrol altına alınabiliyor. Parkinson’la yaşayabilmek için, bazen doktorların bile anlayamayacağı belirtileri erken fark etmek önem taşıyor. İnsanlar Parkinson olduklarını öğrenmek istemiyorlar. Hatta ABD’de Ulusal Parkinson Vakfı’nın 2011 yılında yaptırdığı bir anket, insanların açık belirtiler göstermelerine rağmen Parkinson teşhisini duymamak için doktora gitmekten kaçınabildiklerini ortaya koyuyor. Ancak beklemek, kesin çözüm olmasa da, hastalara uzun bir zaman kazandıran tedavinin başlamasını geciktiriyor.
PARKİNSON HASTALIĞINI ERKEN TEŞHİS ETMENİZİ
SAĞLAYACAK ON BELİRTİ
KOKU DUYUSUNUN KAYBI
Koku duyusunun kaybı Parkinson’un en tuhaf, en az bilinen ve en erken belirtilerinden biridir, ama genellikle çok zor fark edilir. Bu belirtiye tat alma duyusunda değişiklikler de eşlik edebilir. Dopamin, beyinle kaslar ve sinirler arasındaki haberleşmeyi sağladığından, dopamin üreten hücreler öldükçe, koku duyusu zarar görür.
UYKU SORUNLARI
Hızlı Göz Hareketleri (REM) Uyku-su Davranış Bozukluğunda insanlar rüyalarını davranış olarak yaşarlar. Bu bozukluğa sahip olan insanlar uykuda bağırır, tekme atar ya da dişlerini sıkarlar. Huzursuz bacak sendromu ve uyku apnesi de dikkat edilmesi gereken bozukluklardır. Çünkü doktorlar bu bozuklukları gösteren kişilerin yüzde 40’ına ortalama 10 yıl sonra Parkinson teşhisi koyulduğunu söylüyor.
Beyinde dopamin üreten sinir hücrelerinin ölmeye başlamasıyla ortaya çıkan Parkinson hastalığının erken belirtileri genellikle gözden kaçıyor.Titreme ve kas sertliği gibi daha geç belirtiler ortaya çıktığında, dopamin üreticilerinin zaten yüzde 40 ile 50’si kaybedilmiş oluyor. İlaç tedavisine erken başlamak, bu hücrelerin daha büyük bölümünün korunması anlamına geliyor.
BAĞIRSAK VE MESANE SORUNLARI
Kabızlık ve gaz, Parkinson’un en belirgin belirtilerinden olmasına rağmen toplumda sık görüldüğü için fazla önemsenmez. Ancak Parkinson otonom sinir sistemini etkilediği için bağırsak ve mesane gibi düz kaslarla çalışan sistemler yavaşlar.
YÜZDE İFADESİZLİK
Dopamin azalması yüz kaslarının sertleşmesine ve yavaşlamasına neden olduğu için karakteristik bir ifadesizlik yaratır. Bu belirti daha da ileri gittiğinde “Parkinson maskesi” denilen durum ortaya çıkar. Ancak başlangıçta belirtiler yavaştır: gülme veya kaş çatmak yavaşlar ya da göz kırpma sıklığı azalır.
İNATÇI BOYUN AĞRISI
Özellikle kadınlarda sık karşılaşılan boyun ağrısı, birçok insanın doktora gitmesini ve Parkinson teşhisi almasını sağlayan en yaygın belirtilerdendir. Parkinson’daki boyun ağrısının ayırt edici özelliği, birkaç gün içinde geçmemesi, devam etmesi ve sıklıkla uyuşukluk ve karıncalanma şeklinde kendini belli etmesidir.
EL YAZISININ BOZULMASI
Parkinson’un başlıca semptomlarından biri, spontane ve rutin hareketlerin yavaşlaması ve sonunda yapılamamasıdır. Bu en erken kendini el yazısında belli eder. Parkinsonlu insanların yazma hızı yavaşlar, harfler genellikle daha küçük ve sıkışık görünür. Ayrıca giyinmek ve yıkanmak gibi etkinlikler de daha uzun zaman almaya başlar.
SES VE KONUŞMA DEĞİŞİKLİKLERİ
Parkinson hastalığı konuşmayı kontrol eden beyin sinyallerini ve kasları etkilediği için hastaların sesi genellikle daha yumuşak ve tekdüze hale gelir. Bu sıkılıkla ailelerin en çabuk fark ettikleri belirtidir. Yüz kaslarının sertleşmesiyle kelimelerin telaffuzu zorlaşır, kişiler ağızlarını tamamen açamadıkları için bazı sesleri söylemekte zorlanırlar.
KOLLARIN SABİT HALE GELMESİ
Parkinson hastaları genellikle bir şeye uzanmaya çalıştıklarında kollarını yeterince hareket ettiremediklerini fark ederler. Bu belirti genellikle yukarıdaki bir rafa uzanırken ya da tenis oynarken fark edilir. Kollar, beynin istediği yer gidemezler. Ancak bu belirtide eklem sorunları veya ağrı görülmez.
AŞIRI TERLEME
Parkinson hastalığında otonom sinir sistemi etkilediği için vücuttaki düzenleyici işlevini yerine getiremez. Bunun sonucunda aşırı terleme ve ateş basması ortaya çıkar. Zaman zaman Parkinsonlularda görülen aşırı cilt yağlanması veya kepek sorunu da aynı nedene bağlıdır.
RUH HALİ DEĞİŞİKLİKLERİ
Uzmanlar bunun nedeninden emin olmasalar da, Parkinson’la birlikte gelen bir dizi ruh hali değişikliği var: Yeni durumlar karşısında aşırı endişe, içe kapanma ve depresyon bu belirtilerden birkaçı. Depresyon, genellikle hasta yakınlarının ilk fark ettiği belirti olsa da, ilk anda Parkinson’a bağlanmadığından teşhis konusunda yardımcı olmuyor. Ayrıca konsantrasyon bozuklukları ile plan yapma becerilerinde gerileme de görülen belirtiler arasında. Bazı uzmanlar zihinsel sorunlarla, ruh hali değişikliklerinin iç içe geçtiğini, zihinsel becerileri yerine getirememenin endişeye ve içe kapanmaya yol açtığına inanıyorlar.
Kaynak: Posta212
www.dunyalilar.org