Stephen Hawking 1960’ların başında 21 yaşındayken tedavisi olmayan Amyotrofik lateral skleroz (ALS) hastalığına yakalandı. Motor nöronların zamanla yüzde seksenini öldürerek sinir sistemini felç eden; ancak beynin zihinsel faaliyetlerine dokunmayan bu hastalık, Hawking’i tekerlekli sandalyede yaşamaya mahkûm etti.
Ünlü bilim insanı, 1985 yılından bu yana sesini de yitirmiş olduğu için, koltuğuna yerleştirilmiş, yazıları sese dönüştürebilen bilgisayarı sayesinde insanlarla iletişim kurabiliyor. Konuşmak istediği anda, elindeki elekronik aleti sıkarak, sandalyesine bağlı özel bilgisayarının ekranına, dakikada ortalama 10 kelimeyi sıralayabilmekte. Bu sessiz konuşan dehanın, özel bilgisayarının hafızasında yaklaşık 2600 kelime bulunmakta. Böylece herhangi bir kelimeyi söylemek istediğinde ekrana yazabiliyor. Sağlıklı insanların konuşmalarında kullandığı kelime sayısının da 2500 civarında olduğunu düşünürsek Hawking, duygularını ifade etmede kelime sıkıntısı çekmemekte.
Stephen Hawking, Einstein’dan bu yana dünyaya gelen en parlak teorik fizikçi olarak kabul ediliyor. 12 onur derecesi almış. 1982’de CBE ile ödüllendirilmiş, bundan başka birçok madalya ve ödüle sahip. Royal Society’nin ve National Academy of Sciences (Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi) üyesi.
Türkiye’de yaklaşık sekiz milyon kişi engelli! Sekiz milyon kişinin topluma kazandırılamamasının yarattığı toplumsal israfı düşünebiliyor musunuz? Toplumun kendi engelleri…
Engelli olmak; topluma bağlanmanın gerekçesiz olarak “birinci engeli” gibi görülmese bu insanlar, üretim ve tüketim süreçlerinde yer alabilecek, engellerinin elverdiği ölçüde eğitim görebilecek, çalışabilecek, başkasına ve genel olarak topluma yük olmadan, kendilerini yararsız ve gereksiz hissetmeden yaşayabilecekler.
İlk kez Avrupa’da bulunduğumda nasıl şaşırmıştım. Ne çok engelli vardı sokaklarda. Elbette orada da her şey mükemmel değil. Ama asıl farklılık toplumun kendi engellilerine bakış açısında. Batı toplumlarının düşüncesinde, engelli olmak, bazı araç ve önlemlerle üstesinden teknik olarak gelinebilecek bir durum. Bu sadece ekonomik ve sosyal anlamda, toplumu rahatlatacak bir ödev değil, aynı zamanda moral ve etik olarak da toplumun sırtından atamayacağı bir görev.
Gerekli yardımı engellilerin hizmetine sunarsanız, toplumun hiç de azımsanamayacak bir kısmını oluşturan bu insanları geri kazanabilirsiniz. Kazandıklarınız arasından göz kapaklarından başka bir şeyi kımıldatamayan, ancak çağ açan düşünce ve teorileriyle belki de insan türünün geleceğine yön verecek olan Stephen Hawking’ler de çıkabilir.
Kim bilir…
Engellerimizle insanca yasamak umudu ile
Muazzez AKAR