Sümerlere ait, 3400 yıl öncesinden kalan ve “Batı müziğinin kökenine dair bütün bir konsepti değiştirdiği iddia edilen” dünyanın en eski müzik parçası modern notalara dönüştürülerek yorumlandı.
1950’li yılların başlarında arkeologlar İ.Ö. 14. yüzyıldan kilden yapılmış çeşitli tabletleri Mezopotamya’da antik bir Suriye şehri olan Ugarit’te günyüzüne çıkardılar. Bu tabletler, Hurri dilinden çivi yazısı biçiminde işaretler içeriyordu. Söz konusu işaretlerin de nihayetinde şimdiye kadar keşfedilmiş bilinen en eski müzik parçası, 3400 yıllık bir ilahi olduğu anlaşıldı. Kaliforniya Üniversitesi’nde Asuroloji profesörü olan Anne Draffkorn Kilmer, keşfedilen bu belgeleri yorumlayarak aşağıdaki görselde görüldüğü gibi bu antik müzik parçasının işaretlerini modern notalara dönüştürdü.
Archeologia Musicalis dergisinde, 1988’de yayınlanan bir makalede Richard Fink, “7 notalı diyatonik ölçünün tıpkı müzikal harmoni gibi bundan 3400 yıl önce varolduğunu” yazıyor. Fink ayrıca, bu arkeolojik bulguların antik harmoninin aslında var olmadığını ve ölçünün yalnızca Antik Yunan’la alakalı olduğunu savunan müzikologların birçoğunu yanılttığını belirtiyor.
Akademi dünyasında müziğin batılı kökeni üzerinde büyük bir tartışma başlattığı görülen Mezopotamya bölgesinin bu 3400 yıllık müzik parçasını, yani dünyanın en eski şarkısını aşağıdaki video aracılığıyla duyabilirsiniz. Yeniden canlandırılan bu şarkıda dijital bir enstrüman olan midi klavye kullanıldı. Elbette Sümerlerin kullandığı enstrümandan çok farklı olan bu enstrüman yine de bu ilginç kompozisyona dair bir fikir edinmemiz için yeterli olabilir. Diğer yandan parçanın ritminin yalnızca bir tahmine dayandığını da unutmamak gerekiyor.
Kilmer ve Crooker, antik Yakın Doğu müziği hakkında bilgilerin anlatıldığı ve yukarıdaki şarkıyı da içeren tabletlerin fotoğraflarını ve çevirilerini gösteren bir kitapçığın yer aldığı “Sounds From Silence” (“Sessizlikten Sesler”) adlı bir ses kitabı yayınladılar. Söz konusu çalışmada ayrıca, “A Hurrian Cult Song from Ancient Ugarit” (“Antik Ugaritten Bir Hurri Kültü Şarkısı”) adını verdikleri bu şarkının bir yorumunu da paylaşıyorlar. Lir kullanılarak çalınan şarkı bu haliyle, muhtemelen onun ilk dinleyicilerinin duyduğuna en yakın biçimde dinlenebiliyor. Şarkının bu versiyonunu dinleyebilmek için ses kitabını satın almak gerekiyor. Fakat, aynı şarkının Michael Levy tarafından, farklı bir lirle yapılan yorumunu aşağıda dinleyebilirsiniz.
Derleyen: Sibel Çağlar
Kaynak: www.openculture.com/2014/07/the-oldest-song-in-the-world.html
www.bonpurloryan.com