26 Nisan 1986 sabah 01.26 sularında meydana gelen Çernobil Faciası, bugün hala dünyada etkisini sürdürmektedir. Tarihin en büyük sosyo ekonomik, çevresel ve sağlık felaketlerinden biri olarak gösterilen, 200 bin kişinin yaşadığı yeri boşaltmak zorunda kaldığı, olayın yaşandığı ilk 3 ay içerisinde 4000 kişinin öldüğü büyük bir felaketten söz ediyoruz.
Maddi kayıp 200 milyar dolar civarını bulup, 4,5 milyon kişi direkt olarak patlamanın yarattığı radyasyondan etkilendi. Günümüzde halen Türkiye, İsveç ve Norveç ülkeleri başta olmak üzere, Balkanlar, Doğu Avrupa, Kuzey Asya ülkeleri Çernobil Faciası’ndan nasibini almakta. Artan kanser vakaları, bilim adamları tarafından Çernobil’de yaşanan patlamayla ilişkilendiriliyor.
Prypiat, Çernobil Reaktörü’nün bulunduğu, bugün Ukrayna’ya bağlı ancak hiç bir yaşam formunun olmadığı bir şehir. Hayalet şehir desek daha doğru olur. 1986 senesinde yaşanan bu patlama Hiroşima’ya atılan atom bombasından 100 kat fazla radyoaktivite yaymıştır ve oluşan radyoaktif zehirli gazlar havaya karışarak kutuplara kadar ulaşmıştır. Sadece 1998 senesinde, üzerinden 12 sene geçmesine rağmen ufak çapta 9 adet kayıtlı patlama yaşanmıştır. Bu da Çernobil’in hala aktif olarak radyasyon yaydığını göstermektedir. Yetkililer, reaktörün etrafını ve patlayan çekirdek zeminini özel bir betonla kapatmış fakat, alınan basit önlemler Çernobil’in aktif zehir salgılamasının önüne geçememiştir.
Güncellenen rakamlara göre 1986 senesinden beri Çernobil Faciası yüzünden ölenlerin sayısı 20 milyonu geçmiş vaziyette.
En yüksek radyasyon dozlarına, sayıları bini bulan acil durum çalışanları ve Çernobil personeli maruz kaldı. Çalışanların bazıları için maruz kaldıkları dozlar öldürücü oldu. Zaman içinde Çernobil’de çalışan kurtarma personelinin sayısı 600 bini buldu. Bunların bazıları, çalışmaları boyunca yüksek düzeyli radyasyona maruz kaldılar. Çöken radyoaktif iyodinden kaynaklanan çocukluk tiroid kanseri, kazanın en önemli sağlık sorunlarından birisidir. Kazadan sonraki ilk aylarda, radyoaktif iyodin düzeyi yüksek sütlerden içen çocuklar yüksek radyasyon dozları aldılar. 2002 yılına kadar bu grup içinde 4000’den fazla tiroid kanseri teşhis edildi. Bu tiroid kanserlerinin büyük bölümünün radyoiyodin alımından kaynaklanmış olması çok muhtemeldir.
Pripyat ve komşu yerleşimler 300 yıl boyunca kanserojen etki gösterecektir, 48 bin yıl sonra bölgenin radyoaktivite oranı normal düzeye gelebilecektir. Bölge 2008 yılından itibaren turizme açılmış durumdadır. Özel kıyafetler giyerek hayalet şehri dolaştırıp tur sonrasında kıyafetlerinizi yakıyorlar.
Kaynak: elenafilatova.com, wikipedia, cernobilturkiye.com,greenpeace