ABD, 1945’in 6 ve 9 Ağustos günlerinde, Japonya’nın Hiroşima ve Nagasaki kentlerine tahrip gücü 20.000 ton dinamite eşit olan atom bombaları attı. ABD Başkanı Haryy S. Truman’ın Japonya’yı teslime zorladığı ve 2. Dünya Savaşı’nın bitimine denk düşen bu eşsiz tarifsiz kıyımda 200.000’e yakın Japonyalı öldü.
Amerikalı gazeteci John Hersey, ( 1965’te De yayınları’nın Türkçeye kazandırdığı) Hiroşima adlı kitabında ”istatikçiler ölenlerin %25’inin doğrudan doğruya bombadan aldıkları yanıklardan, %50’sinin çeşitli yaralardan, geri kalan %25’inin ise radyasyonun etkisinden öldükleri sonucuna vardılar. Mal kaybı hesapları gerçeğe daha yakındı; 90.000 yapıdan 60.000’i yerle bir olmuş, 6.000’i onarılamaz hale gelmişti. Küllerle erimiş maden parçalarından, bombanın merkezde yarattığı ısının 60.000 derece olduğunu gösteriyordu…
Sadako Sasaki, bu tarihte henüz iki yaşında bir kız. Bu savaşta doğrudan yara almamış. Ancak 12 yaşına geldiğinde, 10 yıl önceki radyasyonun etkisiyle ölümün eşiğine gelmiş. Japon inanışına göre kâğıttan 1000 turna yapanın dileği gerçekleşirmiş…
Sadako’da öyle yapmış, ne var ki 646 turnaya kadar. Geriye kalan turnaları ölümünden sonra arkadaşları tamamlamış. Turna kuşu, o zamandan beri barışın ve nükleer silahsızlanmanın simgesidir. Postacılar Sadako öldükten sonra, aylar boyunca, diğer çocukların yapıp yolladığı kâğıttan turna kuşu taşırlar hastaneye, bu turna kuşlarının sayısı şimdi milyonlara ulaşmıştır. Ve Japonya’da bir müzede sergileniyor.
Sadako Sasaki anısına Hiroşima’da bir anıt yapılmıştır…
Bu bir Hiroşima ninnisidir
yalnız ölülere söylenir
Ben de küçücük bir kentlisiyim Japonya’nın
Adım
Sadako Sasaki’dir
Ellerim turna yapmadan evvel
üstümden atom yüklü uçaklar geçti
Işıdı dört bir yan
gökte yıldız yandı önce
yerde taş
Sonra içten içe eridim
yavaş yavaş
ve derin
Benimde bahçemde güzel açardı
yanık kokmadan önce güller
Bindokuyüzkırkbeş’ten sonra
ne ben büyüdüm Hiroşima’da
ne çiçekler
Ey Albert Einstein
Böyle olmasını istemiş miydin
Düşünürken icadını
hiç yanık kokmuş muydu ellerin
Şimdi benim de bedenim toprak oldu
tıpkı seninki gibi
Biliyorum
Böyle olacağı aklına bile gelmemişti
Ama bu ninnide bütün sebepler lanetli
(Yazı Oktay Akbal’ın Hiroşimalar Olmasın adlı kitabından alınmıştır. Şiir ise A. Can Akyol’a aittir.)