Guernica, Pablo Picasso tarafından 1937’de yapılan, İspanya İç Savaşı sırasında Nazi Almanyası’na ait 28 bombardıman uçağının 26 Nisan 1937’de İspanya’daki Guernica şehrini bombalamasını anlatan, 7,76 m eninde ve 3,49 m yüksekliğinde anıtsal tablodur. Saldırı sırasında 250 ila 1.600 kişi hayatını kaybetmiş, çok daha fazla sayıda kişi de yaralanmıştı.
Franco dönemini detaylı olarak incelemenizi öneririm.
El caudillo (lider) sıfatıyla İspanyol devletine Falanj Partisi’nin siyasal ilkelerinden esinlenerek totaliter, baskıcı bir yapı kurdu. Ordu, kilise ve büyük toprak sahiplerinin desteğiyle her türlü muhalefeti susturdu. Ayrıca Bask bölgesinde ve Katalonya’da İspanya’nın toprak bütünlüğünü tehdit ettiği gerekçesiyle bölgesel otonomiye tümüyle son verdi. Franco, İspanya’da bölgesel ayrılıkçılığı engellemek için ülke genelinde İspanyolca dışında Baskça ve Katalanca gibi yerel dillere bir dizi yasak getirmekte de gecikmedi. İspanya onun döneminde katı bir şekilde merkezden yönetilen bir ülke oldu. Tıpkı iç savaşta olduğu gibi Franco’nun güçlü olduğu dönemlerde de Katalan ve Basklılar’ın bazı ayrılıkçı ayaklanmaları olmuş; ancak her defasında bu isyanlar Franco’nun askerleri tarafından sert bir şekilde bastırılmıştır. Ayrıca Franco iç savaşta da burjuvaziden ve kiliseden büyük destek almıştır.
Koyu bir Katolik olan Diktatör Franco, İspanyol kadınının çalışma hayatına ciddi kısıtlamalar getirdi. Sürekli olarak İspanyollar’ın çok çocuk sahibi olmalarını istemiş ve İspanyol halkını buna ikna etmeye çalışmıştır. Ülkedeki Franco karşıtları, ya hapishanelere gönderilmiş ya da vatandaşlıktan çıkarılarak ülkeden sınır dışı edilmiştir. Komünistler, sosyalistler, cumhuriyetçiler ve eşcinseller fişlenmiş veya tutuklanmıştır. İngiliz yazar George Orwell’ın bilim kurgu romanı olan 1984, Franco İspanyasından esinlenerek yazılmıştır. Ayrıca İspanya İç Savaşı’nın anlatıldığı, Amerikalı yazar Ernest Hemingway imzalı Nobel ödüllü ‘Çanlar Kimin için Çalıyor’ romanı da İspanya’nın kötü şöhretine dair önemli eserlerden biridir.
Franco’nun ölümünün ardından İspanya’da Bask ve Katalanlar’a özerklikleri geri verildi.
General Francisco Franco, ideolojik olarak laiklik uygulamalarına karşı çıkan tutucu, gelenekçi ve köktencidir.
Deniz Kartal
Kaynaklar ve alıntı: biography.com, wikipedia, pablopicasso.org, İlyas Danyeli,
Dünyalılar (www.dunyalilar.org)