Antonio Vivaldi (1678-1741), 1725’te her biri bir mevsimi temsil eden dört konçertodan oluşan Dört Mevsim’i yazdı. Solo keman ve küçük bir orkestra için yazılan her bir konçerto üç bölüme ayrılır: İlki bir allegro veya hızlı bölüm; ikincisi adagio veya largo da denen yavaş bölüm ve üçüncüsü ise, sonuçlandırıcı bir allegro veya ‘presto finale’dir.
Vivaldi, Dört Mevsim’i çıkardığında, her bir mevsimle vermeye çalıştığı etkileri tasarladığı müsveddelerine dört sone dahil etti.
İlk konçertosu olan “İlkbahar”, Mi gamındadır. Tempolu ve çoşkun açılış teması hemen fark edilebilir, ruh okşayıcı ve zevklidir. İkinci bölümde solo keman, uyuyan bir keçi çobanını temsil eder ve viyola kısmı, heyecanlı bir köpeğin havlamasını andırır.
Sol minor gamdaki “Yaz” daha sert bir duyguya sahiptir. İlk bölümde yaklaşan bir fırtınanın uğultusunu vermeye çalışan orkestradan, ikinci bölümde fırtınanın kükreyişini duyarız. “Yaz” şiiri, “Güneşin merhametsiz sıcağının yakmasıyla / İnsanlar ve hayvanlar bunalır / Çamlar kavrulur…” satırlarını içerir.
“Sonbahar” için program, sabah hareketli bir avla ve sessiz bir dinlenme dönemini takiben hasadın toplanmasını kutlamak üzere çiftçilerin bir dansı ile başlar. Dansa, “Baküs’ün kadehi özgürce akar ve pek çoğu derin uykuda huzurlarını bulurlar,” sözleri eşlik eder.
“Kış”, “ısıran ve iğneleyen rüzgarlarıyla dondurucu karı” ve onun yavaş hareketini-yuvanın verdiği huzur ve dinginliğe bir göndermedir- çağrıştırır, karda yuvarlanmanın ve buzlu patika boyunca kaymanın heyecan hissini veren canlı bir allegroyla son bulur.
Dört Mevsim, ilk başta “Uyum ve Keşif Arasındaki Yarış” anlamına gelen Il Cimento dell’ Armonia e dell”Inventione adıyla çıkarıldı.
Vivaldi, 1715’teki performanslarının birinde, dinleyicileri kemandaki ustalığı ile kendine hayran bırakmıştır. Bununla ilgili bir hikayede, “Herkesin dili tutulmuştu.” diye yazar.
Vivaldi, ondan sonra gelen Mozart gibi, yoksulluk inde ölmüş ve bilinmeyen bir mezara gömülmüştür.
Bülent Efe
Kaynak: http://www.alternatifkultur.org/2012/08/dort-mevsim-vivaldi.html
Dünyalılar (www.dunyalilar.org)