Eski İstanbul’un Ladino Türküsü “Bre Sarika Bre!”
Fotoğraf: sephardicmusic.org
Ladino ya da bir başka deyişle Yahudi İspanyolcası, Hint Avrupa dil grubunun Latin koluna bağlı Eski İspanyolcadan kökenlenmiş olan bir dil. Temel yapısı 15. yüzyıl İspanyolcasını yansıtır ve zamanla, Türkçe’den, Fransızca’dan, İbranice’den, Yunanca’dan, Arapça’dan, bazı balkan dillerinden ve de diğer iberik dillerden birçok sözcüğü bünyesine katarak zenginleşmiştir.
Günümüzde Ladino’yu yaklaşık 100.000 ila 200.000 kişinin konuştuğu düşünülüyor. Genellikle 65 yaş ütündekiler tarafından konuşulması ve genç kuşaklara artık aktarılmaması, hiçbir ülkede resmi statüsünün bulunmaması ve ayrıca Modern İspanyolca tarafından asimile edilmesi sebebiyle Ladino bugün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Eskiden Cibali,Unkapanı, Sirkeci, Hasköy Sefarad Yahudileri’nin yani, İspanya ve dolaylarından gelmiş olan Yahudiler’in yaşadığı mahallelerdi. Eski İstanbul’un Ladino Türküsü “Bre Sarika Bre!”de, bu mahallelerin adı sıkca geçiyor.
Bu Ladino Türküsü, gönlünü Sarika’ya kaptırmış olan bir gencin seslenişiyle başlıyor:
“Bre Sarika bre! Trayme un poko d’agua / Bre Sarika bre, bana bir bardak su getirsen?”
İyi dinlemeler…
Ciran Derya
Dünyalılar (www.dunyalilar.org)