1949 yılında Cezayir’de doğan Idir, asıl adıyla Hamid Ceryat, Berberi asıllı bir sanatçı ve aktivisttir. Yaptığı çalışmaları ve şarkılarıyla, tüm dünyada Berberi dilinin sevilmesini ve unutulmamasını sağlamıştır.
Idir, geçtiğimiz günlerde 2 Mayıs 2020’de hayatını kaybetti maalesef.
Idir tarafından Berberice dilinde yazılan ve bestelenen A vava Inouva (Inouva baba) şarkısı, 1976 yılında aynı isimli albümde yer almıştır.
Bu etkileyici şarkı bir baba kızın konuşmasıdır aslında.
Cezayir Berberileri’nin külkedisi olan bu kız sabahtan akşama kadar bir zeytinlikte çalışırmış. Yaşlı bir babası ve kardeşleri olan bu kız güneş battıktan sonra evine dönermiş.
Kapıyı çalar ve baba aç kapıyı ben geldim, dermiş. Fakat babası tedirgin olurmuş çünkü bir orman canavarı varmış ve babası belki de o çalıyor kapıyı, diye düşünür, evdeki çocuklarını tehlikeye atmak istemezmiş. Bir gün bu zeki adam kızı ile bir anlaşma yapmış, kızının halhal sesini dinledikten sonra onun geldiğinden emin olacak ve kapıyı açacakmış.
Şarkının sözleri de böyle oluşuyor.
Kız: Tsxilek lliyin tabburt, a vava inouva, a vava inouva
(Ne olur kapıyı aç Inouva baba Inouva baba)
Babası: Tchcen tchcen tizzebgatin im, a yelli ghriba
(Ah ghriba kızım halhalının sesini dinleyeyim önce)
Kız: Uggadegh lwahch lghaba a vava inouva
(Ormanın canavarlarından korkuyorum Inouva baba)
Babası: Uggadegh ula d’nekkini ,a yelli ghriba
(Ah ghriba kızım ben de korkuyorum onlardan)
ŞARKININ SÖZLERİ
“Tsxilek lliyin tabburt,
a vava inouva, a vava inouva
tchcen tchcen tizzebgatin im, a yelli ghriba
uggadegh lwahch lghaba
a vava inouva
uggadegh ula d’nekkini, a yelli ghriba
amghar yetstsel degur bernus
di tesga la yezzizzin
mmis yetshabbir i lqut
ussan degw qerrus tezzin (bis)
tislit deffir uzzetta
tessalay tijebeddin
arrach zzind i temghart
as n tesgher tiqdimin
tsxilek lliyin tabburt,
a vava inouva, a vava inouva
tchcen tchcen tizzebgatin im, a yelli ghriba
uggadegh lwahch lghaba
a vava inouva
uggadegh ula d’nekkini ,a yelli ghriba
adfel yessud tibbura
tuggi kecments ihlulen
tajmaat tetsargu tafsut
aggur d’yitran hegben (bis)
ma d’aqegmur n tasaft
ıdegger akkin idenyen
mmlalend akw at wexxam
ıt machahuts ad sslen
tsxilek lliyin tabburt,
a vava inouva, a vava inouva
tchcen tchcen tizzebgatin im, a yelli ghriba
uggadegh lwahch lghaba
a vava inouva
uggadegh ula d’nekkini ,a yelli ghriba”
ŞARKININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİ
“Inouva baba kapıyı açar mısın dedim
ah ghariba kız, bileziklerini şıngırdat
ben orman canavarlarından korkarım Inouva baba
ah ghriba kız, ben de korkarım
yaşlı adam pardesüsünü giyindi
kendini ısıtmak için
oğlu ekmek kazanma telaşında
geçen günleri düşündü
dokuma tezgahına mahkum büyük kız
durmadan iplikleri örüyordu
yaşlı kadın etrafındaki çocuklara
eski günleri anlatıyordu
Inouva baba kapıyı açar mısın dedim
ah ghariba kız, bileziklerini şıngırdat
ben orman canavarlarından korkarım Inouva baba
ah ghriba kız, ben de korkarım
kapıda yine kar yığını
büyük fırında güveç
büyükler ilkbaharı düşlemeye başladı
ay ve yıldızlar ışımaya başladı
meşe ağaçları manzaraya eşlik etti
ailenin fertleri toplandı
hazırlandılar hikayeyi dinlemeye
Inouva baba kapıyı açar mısın dedim
ah ghariba kız, bileziklerini şıngırdat
ben orman canavarlarından korkarım Inouva baba
ah ghriba kız, ben de korkarım”
iyi dinlemeler
Şarkının ödüllü bir animasyon ve Türkçe sözlerle montajlanmış versiyonu da şurada.
Dünyalılar